Rakamlarla ifade edilen gerçekler sanıldığı kadar güvenilir midir? Yoksa rakamlar da yalan söyleyebilir mi? Özellikle de ekonomik ve ticari olarak rakamların önemini ve anlamını tam olarak görebiliyor muyuz? Gelin beraber bu sorulara yanıt arayalım…
Evvela yazının ilhamının rakamlara çok fazla güvenen bir arkadaşımın ettiği ciddi bir zarar dolayısı ile geldiğinin altını çizmek isterim…
Keşfedilmiş tarihi veriler ışığında insanoğlunun 5.000 yıldan uzun süredir rakamları sistemsel olarak kullandığı bilinmektedir. Çok farklı taban, şekil ve yöntemlerle kullanılan rakamlar (Örneğin Sümerler 60’lık taban sistemi ile beraber çivi yazısı sembollerini kullanıyordu) geçirdiği onca evre ve testten sonra nihai olarak günümüzde evrensel bir kalıba kavuşmuş durumda. Dolayısı ile farklı bölgelerde farklı yazı ve sayı sistemleri kullanılsa da batı temelli ve bizimde hali hazırda kullandığımız rakamlar dünyanın her yerinde insanlar tarafından bilinmektedir.
Gelişen iletişim teknolojileri ile beraber özelliklede geleneksel ve sosyal medya aracılığı ile verilerin tüm dünyada eş zamanlı erişimde olması rakamların önemini hiç olmadığı kadar artırmış durumda. Örneğin A ülkesinde sermaye piyasalarının açılışını ve ilk trendini okuyan B ülkesindeki yatırımcılar kendi piyasalarındaki konumlarını tespit imkânı bulmaktadır.
Dolayısı ile gezegenimizin beklide en önemli yönlendiricileri olan gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerin birbirleri üzerinde olan etkileri her geçen gün artmaya devam etmektedir. Eskiden iki ülkenin girdiği savaşa ülkelerin taraf olması ile çıkan dünya savaşları topla tüfekle yapılırken, günümüzde entegre olmuş ekonomik sistemler yolu ile rakamlar üzerinden yapılmaktadır. Nitekim 2008 krizi rakamların yanlış anlaşılmasının bir neticesi olarak dünyaya kesilmiş bir fatura olarak karşımıza çıkmaktadır. Hemen bir ekleme yapayım; yeni bir küresel krizde fatura çok daha ağır ve yıkıcı olacaktır.
Gelinen noktada kâğıt üzerinde hayatlarımıza para adı ile yön veren rakamlar artık bir kâğıda bile ihtiyaç duymamaktadır. Sadece hesaplar üzerinde ve dijital para sistemleri ile sanal cüzdanlarda olmaya devam etmektedir. Öyle ki hali hazırda bazı ülkeler şimdiden fiziki para basımını durdurma hazırlığı ve ikazları yapmaktadırlar. Yani artık rakamlar hiç olmadığı kadar hayatımıza sızmaya devam ediyor…
Peki rakamlar her zaman doğru mu söyler? Yoksa onlar kalemi tutanların gerçekleri saklamak için kullandığı bilimsel yöntemler midir?
Elbette birçok yer ve konuda rakamlar güvenilir verilerdir. Ancak rakamların harmanlaması ve yorumlanması işin içine girdiğinde durum hayli değişmektedir. Mesela, bütün faturalar, gelirler, giderler ve belgeler aynıyken şirketlerin kar göstergeleri ve ödeyeceği vergiler gibi hususlar muhasebeciden muhasebeciye değişiklik gösterebilmektedir. Hatta, söz gelimi ‘en iyi muhasebeci hiç vergi ödetmeyendir’ tabiri bilinen bir kalıp haline gelmiştir.
Ya da ülkelerin açıkladığı enflasyon, işsizlik ve büyüme gibi rakamların hesaplama yöntemlerine bağlı olarak nasıl değişebileceğini küçük bir arama motoru yardımı kullanarak sizlerde görebilirsiniz…
Bu da demektir ki rakamlar gerçekler yerine hesapçılarının gönlünden geçenleri söyleyebilirler… Nitekim, rakamlar değil midir faizi üretmekten daha cazip kılan? Değil midir network marketing tuzakları ile insanların birikimlerini çalıp heba eden? Değil midir hiçbir suçu olmadığı halde sırf bankacı abilerin hırslarının faturasını yoksul halka ödeten? Değil midir keriz silkeleme yöntemleri (manipülasyon) ile küçük yatırımcıyı dolandıran?
Unutmayalım, bazen görünen köy de kılavuz isteyebilir. Hele ki dijitalleşen dünyada…
Yani bazı rakamlar sanıldığı kadar olumlu olmayabilir, ya da gördüğünüz bazı farklar gerçekten göründüğü kadar büyük olmayabilir. Yeter ki aceleci olmadan, tabloyu sadece başkalarının gözünden okumadan ve azimle hareket edilsin… Dolayısı ile bugünden sonra rakamları olduğundan daha farklı görmek size çok yardımcı olacaktır.
Bu durumda, gelen hazır verileri kullanmaktansa kendi kaynaklarını oluşturmak, eğer buna imkân yoksa verilerin kaynaklarının güvenirliğine, hesap yöntemlerine ve paydaşlarına iyi bakmak hem devletler ve kurumlar hem de bireyler için önem arz etmektedir.
Ayrıca bir hatırlatma daha… Rakamlar söylemez ama unutmamak gerekir ki helal 5 lira haram 10 liradan çok daha kıymetlidir!
Rakamların hayatlarımıza efendi olduğu bir dünya yerine sadece hizmet ettiği bir dünya dileği ile, esen kalın…
