Dünya Koruma Listesi’nde olmak…bu nasıl bir özellik sağlar o şehre?
Belediyelerin yapacakları aykırı, ihtiraslı ve abartılı projelerin önüne geçerek o şehrin aşıklarının gönlüne su mu serpilir?
Dünya şehri mi olur? Korunur mu?
Daha mı çok turist çeker? Ve bu çekim neticesinde daha mı çok tahrip olur?
Tüm bunlar bir kere daha Liverpool ile ilgili Çinya’dan gelen haber ile gündeme geldi, ya da akla…
Sanırım öncelikle Liverpool’un neresi olduğu, 17., 18. ve 19. yüzyıllardaki önemini ama özellikle de liman özelliğini iyi idrak gerekir.
Sanayi Devrimi öncesi ve süresince Lancashire ve Manchester Britanya İmparatorluğu sanayisinin kalbidir ve Liverpool da bu sanayinin okyanusa açılan kapısıdır. Mimari gelişimin sembol yerlerinden birisidir. Köle ticaretinin Bristol ile beraber en yoğun yürüdüğü limanıdır. Her yıl Ağustos ayında Bandırma Panayırı’nda satılan Manchester yapımı Bursa havlularının İzmir Limanı’na varmasının ilk adımıdır. Amerika kolonilerinden pamuk hammaddesinin geldiği ve mamul malların yüklendiği limandır. Ayrıca, daha iyi bir yaşam peşinden koşarak gerçekleştirilmeye çalışılan ‘Amerikan Rüyası’na bilet alınan yerdir. Bir de kavgacı, sarhoş ve horlayan İrlandalı fabrika işcilerinin İngiltere’ye giriş yeridir.
İşte bu ekonomik faaliyetin getirdiği bir yoğunluk, kıymet ve tarih yatar Liverpool’da ve UNESCO da bunu taçlandırıp korumak istedi. Benimle yaşıt bir süredir bu koruma listesinde olması ve Mısır Piramitleri, Çin Seddi, Canterbury Katedrali ve Taj Mahal gibi ‘gözde liste’de yer alması bu karar üzüntü verici olmalıdır. Zaten ‘utanç verici bir karar’ olarak da nitelendirildi yetkililer tarafından.
Liverpool UNESCO Kültürel Varlıkları Koruma Listesi’nden çıkınca itibarına, dünyadaki yerine ve çekiciliğine ne oldu?
Liverpool’u görmeye giden turistler Penny Lane, futbol, yemek ve tarihsel doku için gidiyorlar, kaç kişi farkındadır burasının UNESCO ile taclandırıldığını..?
Güzel soru, hiç aklıma gelmezdi. Bazı ayrıntıcı gezginler için çok önemli olmalı…
Bu karar belediye tarafından ‘akıl almaz bir karar’ olarak nitelendirildi ama herkesin gördüğünü görmekte neden zorlanır acaba ‘…milyonlarca sterlinlik yatırım…’ ile tarihi dokuyu korumak arasında her zaman uyumlu bir birliktelik aranamayacağını anlamak istemezler mi?
Belediyenin açıklamasında ‘dirençli ve yılmaz bir kararlılıkla karşı koyacağız’ da dedi.
Bana da İstanbul’u hatırlattı…
Çünkü, tarihi dokunun zarar göreceği gerekçesine çok alışığız ve İstanbul için yapılan gözden geçirme toplantılarında bu husus hep dile, yürekler de ağızlara getirilir. Neyse ki henüz İstanbul Tarihi Yarımadası için bir sorun yok gibi duruyor Ayasofya’ya rağmen.
Adının hemen yanında ne olduğu da çok önemli tabi, çünkü muhafazası da ancak o derece olabilir.
Geçmiş olsun Liverpool!
