Başbakan Rutte’ye Ahmed Yesevi’den mesaj:
‘Kalp kırma, Allah’ı incitirsin’...
Holllanda başbakanı Rutte bir kaç gün önce ulusal gazetelere, ‘Tüm Hollandalılara,’ başlığıyla bir ulusal çağrı yayınladı. 15 Mart milletvekili seçim sürecinde yayınlanan bu ulusal çağrı, bir çok siyasi parti lideri ve akademisyen tarafından eleştirildi. Başbakan popülist bulundu. Ancak, seçim sürecinde sadece başbakan Rutte değil, diğer siyasi partiler de yayınladıkları bildirilerde ‘Hollandalılık’ kavramına atıfta bulundular.
Bütün siyasi partilerin açıklamalarında ilk dikkati çeken, ‘kimlik tartışmaları’ oldu.
Biz kimiz?
Hollandalılar kimlerdir?
Hollanda’da neler normaldir?
Adetlerimiz, uygulamalarımız nelerdir?
Sorularına verilen cevaplar tüm siyasilerin ortak mesajı olma özelliğini taşıyor. ‘Hollandalılık’, ya da ‘biz böyleyiz’ etrafında şekillenen siyasi demeçler bize ‘kimlik tartışması’nın seçimlere damagasını vuracağını gösteriyor.
Hollanda siyasi partilerinin seçimlere böyle, kimlik tartışmalarıyla, Hollandalılığı tanımlamalarıyla başlamaları, ilk etapta, ırkçı parti PVV’nin anketlerde çok önlerde gitmesi olarak düşünülebilir. Hatta partilerin PVV’ye oy verecek seçmeni devşirme, tekrar kazanma çıkışları olarak da izah edilebilir. Seçim döneminde bu ve benzeri tutum ve davranışlar, mantıksal olarak aklımıza gelebilir. Bu yaklaşımda haklılık payı vardır. Zira, ırkçı partiye oy verenleri ikna etmek ve oy oranını yükselmek siyasi partilerin olmazsa olmazlarıdır.
Ancak, kimlik tartışması yani seçimlere damgasını vuracak bir kimlik tartışmasının, daha derin ve toplumsal arka planı bulunmaktadır. Zira Hollanda’nın gidişatından memnun olmayanlar, sadece siyasetçiler değildir. Bilim adamları, sosyologlar, tarihçiler de Hollanda’nın gidişatından memnun olmadıklarını açıkca belirtmekteler. Bilimsel çevrelerde yapılan kimlik krizi tartışmasından önce, Başbakan Rutte’nin ulusal çağrısı üzerinde durmak isterim
Başbakan Rutte, toplumun gidişatından şikayet ediyor. Büyük sessiz çoğunluğun sesinden, vicdanından bahsediyor. Bu ülke için çalışanlara dikkat çekiyor. Sözkonusu huzursuzluğu hak etmediklerini söylüyor. Örnekler veriyor. Toplumda, caddede, halk otobüsünde asosyal davranışların olduğunu, sokaklara çöplerin atıldığını, tramway sürücüsüne tükürüldüğünü ifade ediyor. Doğru. Bu ülkede yaşayan bizler de, bu tür davranışları onaylamıyoruz. Kabul edilir bulmuyoruz. Ahlaki görmüyoruz. Bu sorun hepimizin sorunudur.
Ancak, ulusa çağrının bir bölümünde, ülkelerinde özgürlük olmadığı için Hollanda’ya gelen ve bizim özgürlüğümüzü istismar ederlerden bahsediyor. 'Ya kurallarımıza uyarlar ya da ülkeyi terkederler' diyor.
Kim bunlar?
Mülteci olarak Hollanda’ya gelenler mi?
Ülkede yaşayan göçmenler mi?
Rutte, Hollanda toplumunun ne hale geldiğininden yakınıyor ve 'nasıl bir ülke istiyoruz?' diye soruyor. 'Gelin birlikte çalışalım, birbirimize yardım edelim. Daha iyi bir ülke oluşturalım' diyor.
Biz bunlara asla hayır diyemeyiz. Bu ülkenin sorunu bizim de sorunumuzdur.
Kimlik tartışmalarına geri dönersek. Elbette başbakan Rutte ve diğer siyasilerin bir kaç gündür açıklamaları, aslında Avrupa’da var olan ve tartışılan ‘Biz kimiz’? sorusunun Hollanda’ya yansımalarıdır. Tüm Avrupa’da ırkçı akımlarda bir yükselme gözlemleniyor. Yükselmede kimlik tanımına atıfta bulunma prim yapıyor. 'Biz, önce Holllandalıyız, Fransızız' diyorlar. Avrupalılık tanımı ve kimliği artık bir bunalımı getiriyor.
Sorun daha derin kanaatimce. Siyaset duayenlerinin de ifade ettiği gibi, otuz kırk yıl önce Hollanda toplumu ideoloji veya bir dini inanç etrafında kimliklerini buluyorlardı. Birileri sosyalist, bazıları protestan veya katolik, liberal kimliklerle kendilerini ifade ediyorlardı. İşte bu bölünmüşlük, aslında toplumsal sorumluluğu da beraberinde getiriyordu. Oysa günümüzde, bu kimliklerin belirginliği, ağırlığı hissedilmiyor. Bunun için bireyler: 'ben neyim' sorusu yenire 'ben kimim' sorusuna cevap vermekte zorlanıyorlar. Bireysellik ufalanmış kültürler meydana getirdi. Birey ise bu kültürler içinde yerini bulmakta zorlanıyor. Kimlik problemi yaşanıyor. Bu belirsizlik, bu sorun da siyasete yansıyor.
Gelişmelere böyle bakınca, başbakan Rutte ve diğer siyasilerin işlerinin ne kadar zor olduğu anlaşılıyor. Popülist yaklaşımlar asla çözüm değildir.
Bize gelince. Bu ülkede yaşayan, ülkenin kalkınmamsında ebeveynlerimizin alın terlerinin yer aldığı bu ülke için mutkala sorumluluk almalıyız.
'Nasıl bir Hollanda istiyoruz?' sorusunu bizim de kendimize sormamız ve cevabını bulmamız gerekiyor. Biz Türkler, tarih boyunca gittiğimiz her ülkede hiç bir zaman sorumluktan kaçmadık. Tam aksine insanlığın gelişmesi, topluluğun sorunlarının çözümü için görevler üstlendik. Bu davranış bizim, tarih içinde insanlığa hizmet anlayışımızı da şekillendirmiş. Tekrar hatırlamamız gerekiyor.
Bizim tarihi referanslarımız var. Örneğin Hoca Ahmed Yesevi, ki bu yıl UNESCO tarafından ‘Hoca Ahmed Yesevi Yılı’ ilan edilmiştir, bizim için Avrupa’da yaşayanlar için örnek alınacak rehberlerimizdendir. Zira içinde bulundukları çağın zor şartlarına rağmen, Hoca Ahmed Yesevi ve öğrencileri, insanları hep hakikate ve birliğe çağırdılar. Başarılı oldular. Bugün, Avrupa’da bizim de içinde yaşadığımız süreç farklıdeğildir. Biz de kimsenin kalbini kırmadan, incitmeden, kültür ve medeniyet kurucularımız ve taşıyıcılarımızın öğretilerini aktüelleştirmeliyiz. Kendimize ve gençlerimize güven gelmeli. Hal ve davranışlarımızla, çok ama çok çalışarak hak ve hakikati temsil etmeye ve dikkat çekmeye gayret etmeliyiz.
Piri Türkistan Hoca Ahmed Yesevi’nin dediği gibi: “Kâfir bile olsa, hiç kimsenin kalbini kırma. Kalb kırmak, Allahü teâlâyı incitmek demektir.” Gönül yıkan değil, gönül kazanan olmalıyız. Bizim bu davranışımız, hem başbakan Rutte hem diğer siyasi liderleri sevindirecektir. İşte Hoca Ahmed Yesevi’nin mesajını başbakan Rutte’ye ulaştırmak hem onu, hem Hollanda’yı hem de Avrupa’yı bir nepze olsun rahatlacaktır.
