Bir Ramazan şerifin sonuna daha gelmiş bulunuyoruz. Bayram’a sayılı günler var. Bu yıl, malum olduǧu üzere Ramazanı şerifi farklı geçirdik. Diǧer Ramazanlarda olduǧu gibi toplu iftarlar, programlar, sahurlar yapamadık. Camilerde teravih ve Cuma namazları kılamadık. Durum böyle olunca, geride bıraktıǧımız Ramazanlar canlandı hafızamızda. Arşivlere daldık. Neler bulduk neler.
Yazının başlıǧı, ‘Çok Yönlü Ramazan Etkinlikleri’, Amsterdam merkezli Türkevi Derneǧi’nin 1997 yılında yaptıǧı Ramazan etkinliklerinin başlıǧıdır. Onlarca yıldır yapılan ve bir gelenek halini alan Ramazan etkinliklerinden sadece bir tanesi bu. 1997 yılında yapılan etkinliklere geçmeden önce, bir iki cümleyle, 1980’li yıllarda, Trouw gazetesinde Ramazanla ilgili yayımlanan yazımdan bahsetmek istiyorum.
Öǧrencilik yıllarının verdiǧi heycanla, Trouw gazetesinde yayınlanan o yazımda oruç tutmanın bedenimize ve ruh dünyamıza saǧladıǧı faydaları anlatmaya gayret etmişim. Bir ay tutulan oruçla, insan bedeninin temizlendiǧini ve toksinlerin atıldıǧını ifade ederken, oruçla sosyal dayanışma ve yoksullarla empati kurulduǧu gibi konulara deǧinmişim. Yazı için ödenen sembolik bedel ile, Hollandaca’nın en temel sözlüǧü ‘Van Dale’yi satın almıştım.
1997 yılı Türkevi Ramazam etkinliklerine gelince…
Kültür Marketi
Razaman süresince, ‘Türk İslam Kültür Marketi’ adıyla dernek binasında bir kültür pazarı açıldı. İngilizce, Almanca ve Türkçe (T. C. Kültür Bakanlıǧının yayınları) dillerinde yazılı ve görsel yayınlardan örnekler sunuldu. Mevlana ve Sema, Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Veli, Urfa, Kutsal Emanetler, Köroǧlu, Karacaoǧlan, Ahi Evran, Bayburt videoları bunlardan bazılarıydı.
Hollandalı dostlarla iftar
Ramazan boyunca her hafta, Hollandalı komşuların, belediye görevlilerinin, siyasi parti, dernek, sendika ve sosyal görevlilerin davet edildiǧi iftar programları organize edilmişti. Her hafta iftar sonrası İslam dini ve Türk kültürü üzerine bir konu seçilmiş ve anlatılmıştı. Bu programlarla var olan önyagıların giderilmesine katkıda bulunulmuştu.
Çocuk iftarları
Müslüman ve Türk kimliǧimizin devam ettirilmesi, kültür deǧerlerimizin Hollanda’da doǧan, büyüyen çocuklara aktarılması amacıyla, Razaman süresince çocuk iftar programları organize edilmişti. Programlarda müzik, ilahi, skeçler metodu kullanılmıştı. İftar sonrası çocuklara küçük hediyeler verilmişti. İftar programlarında mahalledeki ilkokullarla birlikte çalışma yapılmıştı.
Seminerler
İftar programlarıyla birlikte, Dr. Arslan Karagül, “Ramazan ve Günlük Yaşamdaki Manası”, Fadime Örgü, “Müslüman Genç Kızların Ramazan Hatıraları ve Tecrübeleri”, Dr. Nathal Dessing, “Tüklerde ve Müslümanlarda Evlilik”, Veyis Güngör, “Camilerin Toplumda Emansipatorik Fonksiyonları” konulu birer seminer vermişlerdi. Programlara Türk gençleri ve Hollandalılar katılmıştı.
Hollandaca Ramazan kitabı
Ramazan çerçevesinde, Hollanda’da ilk olarak Hollandaca “Ramadan, meer dan vasten” (Ramazan, sadece oruç deǧildir) kitabı yayınlanmıştı. Mohamed El Fers ve Veyis Güngör imzalarıyla çıkan kitap; ‘Türklerde Ramazan Geleneǧi, Ramazan sadece oruçtan ibaret deǧildir’ , ‘Genç bir kız Ramazana hazırlanıyor’ ve ‘Bayramlarımız’ makalelerinden oluşmaktaydı.
Televizyon yayınları
Tükrevi Derneǧi, Amsterdam’da yayın yapan MOKUM TV ile ortaklaşa, haftada bir gün olmak üzere özel Ramazan programları yayınladı. Salto açık kanalı üzerinden yayınlanan ilahiler, tasavvuf musikisi, Kur’an-ı Kerim tilavetinden oluşan programlar, aynı zamanda sahurda 05.00 – 07.00 arası tekrar edildi.
Evet, o yıllarda hatırlanacaǧı üzere, Ramazan etkinlikleri çok fazla yaygın deǧildi. İlkler arasında yer alan Ramazan etkinlikleri ve iftar programlarıyla, bir taraftan Hollanda’da doǧan ve yetişen Türk çocuklarına dini ve kültürel deǧerlerimiz aktarılmaktaydı. Diǧer taraftan da, birlikte yaşadıǧımız Hollandalı dostlarımıza, onların yabancı oldukları Ramazan tecrübesi anlatılmaktaydı.
Ve yıllar sonra, geriye bakınca, her yapılanın tarihe not düşüldügünü düşünmekten kendinizi alıkoyamıyorsunuz.
Bu duygu ve düşüncelerle, tüm okuyucularımın yaklaşan Ramazan Bayramlarını tebrik eder, insanlık için hayırlara vesile olmasını dilerim.
Veyis Güngör
20 Mayıs 2020
