“Bazı kitaplar tadına bakılmak, bazıları yutulmak, bazıları çiğnenip sindirilmek içindir.” Bacon

Okunacak doğru kitabı seçmeden önce Türkiye ile ilgili bazı istatistiklere bakmak gerek. Türkiye’nin kitap okuma oranı göreceli olarak çok düşük. Yapılan bir araştırmada Türkiye’de kitap okumaya ayrılan sürenin günde yalnızca bir dakika olduğunu görüyoruz. Araştırmanın devamında önemli olan başka sonuçlarla da karşılaşıyoruz. Kitap okumaya bu kadar az süre ayrılırken televizyon izlemeye 6 saat, internete 4 saat ayrılıyor.

Türkiye’de düzenli kitap okuyanların oranı neredeyse binde bir. Bu oran, en fazla kitap okuyan ülkelerin başında gelen İngiltere ve Fransa’da % 21, Japonya’da % 14, ABD’de % 12 civarında. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) verilerine göre Türkiye, kitap okuma oranında dünyada 86’ncı sırada, yoksul Afrika ülkeleriyle aynı kategoride. TÜİK’e göre ise Türkiye’de kitap, ihtiyaç listesinin 235’inci sırasında yer alıyor.

Okuyanların % 65’i aşk, % 24’ü siyasi, % 13’ü düşünce, % 7’si kişisel gelişim kitapları okuyor. İngiltere merkezli Global English Editing firmasının 2020 yılına ait verilerine bakıldığında dünyada en çok kitap Çin’de basılıyor ve rakam 440.000. TUİK verisine göre Türkiye’de her yıl 5.000-7.500 kitap basılıyor. Türkiye’de basılan kitapların yarıdan fazlası (% 58’i) ders kitapları. Dünyada kitap için kişi başına harcanan para ortalama 1,3 dolarken, Türkiye’de çeyrek dolar. Çeyrek dolar olmasının nedeninin ders ve sınava hazırlık kitapları olduğu söyleniyor. Son bir istatistik çocuklara kitap hediye edilmesinde Türkiye 180 ülke içerisinde 140. sırada. Daha detaylı bilgi ve rakamlar için T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Okuma Kültürü Haritasına bakmakta fayda var.

" Kitaplar kendinize ve başkalarına saygı duymayı öğretecek, yüreği ve aklı, dünya ve insanlık sevgisiyle dolduracaktır." diyor Victor Hugo. Bununla beraber Mark Twain de "İyi kitaplar okumayan adamın okumuş olmasıyla cahil kalması arasında hiçbir fark yoktur." diyor.

Hal böyle olunca kitap okumak kadar doğru kitabı okumaktan bahsetmemiz gerekiyor. Kitap seçiminde bizi etkileyen hususlar vardır. Kitabın kapağı çok kritik bir mevzudur. Kitap görünen bir kapıdır; o kapının ardında kim bilir neler neler var? Kitabın kapağını ve içinde saklanan içeriğin iki ayrı mevzu olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Bir yazar harika bir içerik oluşturmuş olabilir, ancak başlık ve kapak dikkat çekici değilse kitabı gölgede bırakabilir. Ya da tam tersi, bir kitabın kapağı şahane olabilir, ancak içindekiler sadece boş ifadelerle dolu olabilir. Katkısı neredeyse yoktur ve kendinizi keçi boynuzu kemirmiş gibi hissedersiniz. O yüzden önyargılardan sakınarak seçim yapmak en doğrusudur. “Kitabı kapağına bakarak yargılama…” sözünü hatırlayalım.

Kitap seçiminde sahip olduğumuz hedefler oldukça etkilidir. 2-3 yıllık vizyonlarımız ve SMART hedeflerimiz net ise hedefe göre seçimler yapabiliriz.

  • Hobi Kitapları
  • Keyif Kitapları
  • Gezi Kitapları
  • Beceri Geliştirme Kitapları
    • Kişisel Gelişim Kitapları
    • Yöneticilik / Liderlik Kitapları
    • Satış / Müşteri Hizmetleri Kitapları gibi…

Kitap seçiminde tabi ki demografik ve psikografik özellikler de etkilidir.

  • Yaş
  • Gelir Düzeyi
  • Aile Yapısı
  • Meslek
  • Eğitim
  • Din
  • Hayata Bakışları
  • İlgi Alanları
  • Yaşam Tarzları
  • Ebeveynlik Durumu
  • Siyasi Eğilimleri
  • Dünya Görüşleri

  • Cinsiyet (Yapılan araştırmalar tüm dünyada kadınların daha çok kitap okuduğunu gösteriyor.)
  • Memleket (Idefix tarafından hazırlanan listeye göre, Türkiye'nin en çok okuyan 6 ili Ankara, İstanbul, Eskişehir, İzmir, Artvin ve Tunceli oldu. Son 5 sırayı ise Urfa, Yozgat, Adıyaman, Osmaniye ve Kahramanmaraş oluşturdu.)

Doğru kitabı seçerken bakabileceğimiz en önemli kriterler:

  • Konu – Tarz
  • Yazar
  • Yayınevi – Editör – Çevirmen
  • Referanslar
  • Listeler

Konu – Tarz ve Yazar kriteleri direkt olarak bizlerin demografik ve psikografik özelliklerinden etkilenmektedir. Yayınevi – Editör ve Çevirmen   kriteri bize dilsel anlamda kolaylık sağlayan bir kriterdir. Kitapla ilgili referanslar aradığımızı bulup bulamama noktasında bize fikir verecektir. Ve tabi ki listeler. Nobel Edebiyat Ödülü almış olan kitaplar bir listedir. Sunduğum listedeki kitaplar mutlaka okunması gerekenlerdir diyorum tabi ki bana göre;)

1929 Seçilen / Thomas Mann:

1937 Fareler ve İnsanlar / John Steinbeck:

1946 Gençlik Güzel Şey / Hermann Hesse:

1957 Düşüş / Albert Camus

1982 Yüzyıllık Yalnızlık / Gabriel García Marquez

1998 Körlük / Jose Saramago

Farklı listeler de değerlendirilebilir:

  • Yunus Nadi Ödülleri Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Sait Faik Hikaye Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Man Booker Uluslararası Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Pulıtzer Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Türk Edebiyatının En İyi 100 Romanı
  • Ölmeden Önce Okumanız Gereken 1001 Kitap
  • Çok Satanlar
  • Tüm Zamanların En İyi Kitapları – 101 Kitap Önerisi
  • Franz Kafka Edebiyat Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Orhan Kemal Roman Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Hugo Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Haldun Taner Öykü Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları
  • Nebula Ödülü Kazanmış Yazarların Kitapları

Jules Chore diyor ki "Kitapları seviyor musunuz öyleyse hayatınız boyunca mutlu olacaksınız demektir." O zaman işte şimdi kendimizi mutlu etme zamanı; bir kitap ve mutluluğa yolculuk.  Ben de Jorge Luis Borges gibi düşünüyorum: "Cennetin bir tür Kütüphane olacağını hep hayal etmişimdir."

Keyifli okumalar dileklerimle…

#ilkemiroku #okumak #kitap #seçimler #sonuçlar #farkındalık

M.Efsun Yüksel

Yaşam ve Yönetici Koçu

[email protected]

https://www.linkedin.com/in/efsunyukseltunc/

@indusefsun