Geçen hafta Türkiye’deydim... Biraz endişe ve çekinerek gelmiştim... Ne de olsa bir yandan Korona-19 salgını hız kesmeden devam ediyor, diğer yandan da geldiğim Almanya, Türkiye’yi riskli bölgeler arasında gösteriyordu. Dönüşte karantina ihtimali de mevcuttu. Dönüşte İstanbul’da bir hastaneden aldığım negatif PCR testi ile Almanya’ya döndüm. Karantina söz konusu olmadı...
* * * *
Bu salgına karşı tek çare aşı... Şimdilik o da yok... Dünya aşıyı bekliyor... Daha fazla yayılmaması için maske, sosyal mesafe, hijyen şart... Bu kurallardan taviz verilmesi mümkün değil... Bu kurallara uymayanların nasıl bir ruh hali içinde olduğunu anlamak, anlayış göstermek de mümkün değil... Sanırım bu kuralların uygulanmasının nasıl etkin takip edileceği konusunda düşünce üretilmesi şart...
* * * *
Bu sütunu takip edenler bilir... Aşıda durumu sıkça hatırlatıyorum. Bugün itibariyle dünyada yüzü aşkın ekip Kovit-19 salgınına yol açan Sars-CoV-2 virüsüne karşı aşı geliştirmek için harıl harıl çalışıyor... Bunlardan 17’si henüz ilk fazda, 10’u ikinci faza geçmiş durumda... Yedi çalışma ise üçüncü fazda, yani yakında aşı için ruhsat başvurusunda bulunabilir. Geliştirilen iki aşının kullanımı için ise ruhsat verildi...
* * * *
Bir aşıyı geliştirmek çok uzun yıllar süren bir süreç... Ama bu kez farklı... Dünyada yaklaşık 22 milyon insana bulaşan, 780 bin kişinin ölümüne yol açan bu dehşet salgına karşı yapılan aşı çalışmalarında ayrıcalık yapılacak. Ruhsat için bazı ağır şartlar hafifletildi... Ruhsatı ülkelerin ilgili sağlık kurumları, ancak tüm Avrupa için Amsterdam kentindeki European Medicines Agency (EMI) adlı kurum yetkili...
* * * *
Bugün itibariyle iki aşı çalışmasına ülkeleri ruhsat verildi... Rusya Devlet Başkanı Vladamir Putin’in açıklamasına göre, Moskova’daki Gamaleya Enstitüsü’nün geliştirdiği Gam-COVID-Vac isimli aşıya ruhsat verildi. Yakında üretilecek aşı önce sağlık çalışanlarına yapılacak... İkinci aşı ise Çin’den... Çin Askeri Bilimler Akademisi ile CanSino Biologics şirketinin ortaklaşa ürettiği Ad5-nCov isimli aşıya kullanım ruhsatı verildi. Aşı genelde Çin Ordusu mensuplarına yapılacak...
* * * *
Üçüncü fazda olup yakında ruhsat başvurusunda bulunması beklenen aşı çalışmaları da şöyle... Oxford Üniversitesi ile AstraZeneca ilaç şirketini ortak çalışması ChAdOx1 isimli aşı... Brezilya’da deneniyor... Çin Sinovac firmasının CoronaVac isimli aşısı Brezilya ve Endonezya’da deneniyor... Amerikan Moderna firması ile Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NIAID) beraber geliştirdiği mRNA-1273 isimli aşı... Alman BionTech ile Pfizer ve Çin Fosun Pharma’nın ortak geliştirdiği BNT162b1 isimli aşı Çin’de deneniyor... Belçikalı Janssen firmasının Ad26.COV2.S isimli aşı çalışması...
* * * *
Açıklananlara göre, Türkiye’de oluşturulan Kovid19 Platformu çerçevesinde 10'u tedavi ve ilaç, 8'i de aşı konusunda toplam 18 çalışma sürüyor... İki aşı adayının hayvan deneylerini başarıyla tamamladığı açıklandı... Tedavi için ilaç geliştirme konusunda bir çalışmanın etik kurulu onayını da alarak insanlar üzerinde klinik çalışma safhasına geldiği belirtiliyor... Aşıda şimdilik durum böyle...
