Anayasa;  bir devletin yönetim biçimini belirler.

Ve devletin temelidir. Devletin nasıl yönetileceğini anlatır.

En önemlisi Anayasa vatandaşların hak ve görevlerini güvence altına alır. Anayasa, devlet ile vatandaş arasında güçlü bir sözleşmedir.

Tarihte ilk yazılı Anayasa, 1781 yılında ABD’de de yapıldı.

Türkiye’de ise Anayasa süreci ancak 1876 yılında başladı. Ve bu süreç darbelerden geçtikten sonra bugünlere geldi.

Anayasalar, bir yerde vatandaşı korumak ve ona gerekli olan klasik ve sosyal hakları sunmak için yapılır.

Çünkü HAK, her türlü kuvvetten daha üstündür. Öyleyse bir devlet vatandaşlarını korumak ve güçlü kılmak için bu sosyal ve klasik hak ve özgürlükleri anayasasında koruma altına almalıdır.

Fakat öncelikle bu devletin; kuvvetler ayrılığı prensibine bağlı olması gerekmektedir. Yani yasama, yürütme ve yargı bağımsız olarak çalışmalıdır (Trias politika). Böylece devlet hukuki bir kimliğe, adalete ve demokrasiye sahip olur.

Şimdi bu sosyal ve klasik haklara bir göz atalım.

SOSYAL HAKLAR

Sosyal haklar, sosyal devletin görevi ve sorumluluğu altındadır.

Devletin vatandaşlarına karşı görevlerini sosyal haklar belirler. Bunlar:

  • Herkes, adli ve idari yargılama esnasında hukuksal yardım isteyebilir.
  • Herkese iş verilmesi devletin sorumluluğundadır.
  • Devlet, halkın varlığını sürdürebilmesi için, yaşam güvencesini sağlamakla yükümlüdür. Geçimini sağlayamayanlara sosyal devlet sosyal yardım yapar.
  • Devlet halkın sağlığından sorumludur.
  • Konut olanaklarını geliştirmek; yaşanabilir bir çevre sağlamak devletin görevidir.

Yani Sosyal Devlet, vatandaşlarının bütün ihtiyaçlarını temin etmekle yükümlüdür. Yaşlı, kimsesiz, fiziksel ve zihinsel özürlüler devletin bakımı ve güvencesi altındadır. Devlet, işsiz ve yardıma muhtaç vatandaşlarını kimseye muhtaç etmez. Onlara sosyal yardım yapar.  

KLASİK HAKLAR

Bir Sosyal Devlet Anayasasında İnsan hak ve özgürlükleri teminat altına alınmıştır. Bunlar aynı zamanda klasik haklardır. Örneğin;

  • Her türlü ayrımcılık yasaktır. Herkes kanun önünde eşittir.
  • Keyfi gözaltı, tutuklama yasaktır.
  • Konut dokunulmazlığı güvence altındadır.
  • Can ve mal güvenliği teminat altındadır.
  • Düşünce ve anlatım özgürlüğü temel bir haktır.
  • Din ve vicdan özgürlüğü anayasal güvence altındadır.
  • Örgütlenme, toplantı ve gösteri yapma hakkı sağlanmıştır.
  • Haberleşme özgürlüğüne dokunulmazdır.

Herkesin sosyal bir devlette bu sosyal ve klasik haklara sahip olma hakları vardır.

Hollanda Anayasasının yapılışının 150. Yıldönümünde yani 1998 yılında bu anayasayı Türkçeye tercüme ettirip iki dilde yayımladık. Yaptığımız toplantılarda vatandaşlarımıza bu anayasayı tanıtıp katılımcılara ücretsiz sunduk.

Ayrıca Ankara’ya gidip TBMM Anayasa Komisyonu Başkanına da bu anayasayı takdim ettik.

TBMM’nin iktidarı ve muhalefeti ile birlikte,  demokratik ve özgürlükçü, yeni bir anayasa yapması Türkiye’nin parlak geleceği için çok önemli olsa gerek. Ayrıca bu Anayasanın yapılması, hukukun üstünlüğünün sağlanması Avrupa Birliğine girişimizi de kolaylaştıracaktır. Kaldı ki tam demokrasi Türk Milletinin de hakkıdır.

Bu vesileyle herkesin yeni yıllarını kutlar, sağlık, esenlik ve mutluluklar dileriz.

Bekir Cebeci

Rotterdam, 3 Ocak 2023

E-mail: [email protected]