Özetleyelim. Her şey son derece hızlı gerçekleşti. ABD‘de Cumhuriyetçilerin aylarca süren ablukasının ardından Ukrayna‘ya 61 milyar dolarlık askeri yardım paketine onay çıktı. Bu savaşın gidişatını değiştirebilir mi? İlk top mermileri ve silahlar birkaç gün içinde belki savaş alanına ulaşacak. Financial Times gazetesine göre, Batılı bir yetkili silahların önemli bir kısmının Ukrayna sınırının hemen karşısında, Polonya'nın Rzeszów kentinde çoktan depolandığını, kısa sürede Kiev'e gönderilebileceğini söyledi. Bu Ukrayna için umut yaratabilir.
* * * *
Ukraynalı yetkililere, askerlere ve askeri analistlere göre, ABD yardımının Kiev'in cephe hattındaki durumunu önemli ölçüde değiştirmesi pek olası değil. Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesi de ‘Yardım ile savaşın bir dönemece gireceğini hayal etmemek gerekiyor. Yaklaşık altmış milyar doların yalnızca dörtte biri Ukrayna'ya doğrudan silah sevkiyatına gidiyor. Bu muhtemelen yeterli olmayacak; özellikle de Ukrayna'nın aynı zamanda asker sıkıntısı da yaşadığı göz önüne alındığında. Bu nedenle şimdi en önemli soru, Ukrayna'nın Amerika'nın desteğine ne kadar güvenmeye devam edebileceğidir‘ diyor.
* * * *
Gözardı etmemek gerek. Kiev için yaklaşık 61 milyar ABD dolar (57 milyar Euro) içeren yardım paketi aynı zamanda ABD silah endüstrisine de büyük bir destek sağlıyor. ABD askeri envanterinin artırılmasına yönelik fon da sağlıyor. Bunun da ABD silah sektöründe ekonomik toparlanmaya eşdeğer olduğu söyleniyor. Dolayısıyla para dolaylı olarak Ukrayna'ya gidiyor gibi görünüyor, çünkü ABD kendi stoklarından ekipman sağlıyor.
* * * *
Ukrayna’ya yardım paketinin kalem kalem dökümü de şöyle; Ukrayna'nın silah satın alması için 13,8 milyar dolar kullanılacak; Amerikan ordusunun stoklarını yenilemek için 13,4 milyar; Bölgedeki Amerikan müttefiklerini desteklemek için 11 milyar; Ukrayna'ya Amerikan savunma sistemleri satın almak için 13,8 milyar; Ukrayna'ya gerekirse affedilebilir kredi şeklinde ekonomik yardım olarak 9 milyar dolar tahsis edilecek. Bu da şunu yapıyor: 13,8 + 13,4 + 11 + 13,8 + 9 = 61 milyar dolar;
* * * *
Washington Post gazetesine bakıyorum. 2007-2009 arası Başkan George W. Bush'un, 2001-2006 arası Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in konuşma metinleri yazarı Mark Thiessen, geçen hafta Perşembe Washington Post'taki köşesinde ilginç bir bilgiye yer verdi. Perşembe günü Ukrayna için silah üreten tüm kongre bölgelerinin haritasını çıkardığı bir makale yayınladı. Bu bölgelerin birçoğu, Ukrayna'ya yapılan yardımın en şiddetli muhalifleri arasında yer alan temsilcilerin seçildiği bölgeler. İlginç bir tesadüf denilebilir mi acaba.
* * * *
Askeri malzemelerdeki artışın, Ukrayna'ya insan gücü gibi diğer sorunlarda yardımcı olamayacağı açık. Ukrayna, Rusya'nın savaş alanındaki ilerlemelerini durdurma mücadelesinde zorlu haftalarla karşı karşıya. The Financial Times gazetesine konuşan üst düzey bir Ukraynalı yetkili, silah akışının, özellikle de çok ihtiyaç duyulan top mermilerinin ve hava savunma sistemleri için mühimmatın ‘Rusya‘nın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olacağını, ancak durdurmayacağını‘ söylemiş.
* * * *
İsmi açıklanmayan Ukraynalı yetkili demecinde "Bu kadar büyük bir yardım paketi bu yılın sonuncusu olabilir. ABD'nin sağladığı bu yardım bize ve AB‘ye yaklaşık bir yıl zaman kazandırıyor" demiş. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da 18 Mart’ta verdiği mülakatta, Ukrayna’da barış/müzakere için ‘2024 içinde bu konuyla ilgili bir gelişme bekleyecek bir zemin yok. 2025’te, 2024 için bence ertelenmiş bir şey‘ demişti. Sanırım dikkat çekici olan şey her iki demecin işaret ettiği zamanlamadaki benzerlik.
* * * *
Durum karmaşık ve dinamik. Görülüyorki yeni yardımın Kiev'in durumu önemli ölçüde kendi lehine çevirmesi pek olası değil. ABD, bu yardım ile Ukrayna’ya şimdilik bir ‘can simidi‘ atmış. Aynen denizde veya havuzda boğulmak üzere olanları kurtarmak, hayata tutunmasını sağlamak için atılan ’can simidi’ gibi. Nasıl ‘can simidi’ boğulma tehlikesi geçirene bir süre hayata tutunmayı sağlıyorsa, yeni yardım Ukrayna'yı sadece bir yıl kadar savaşta tutacak. Gelişmeleri hep beraber takip edip göreceğiz.