Yurtdışında çalışmakta olan ve de çalışıp yurda kesin dönüş yapan vatandaşlarımızın sıklıkla sordukları soruların başında; bulundukları ülkelerdeki çalışmışlıkların Türkiye’de saydırmaları ve borçlandırma yoluyla emeklilik durumunun nasıl olacağına dair…
Yıllarını gurbet ellerde geçirmiş, oralarda çalışıp emekli olmuş insanlarımız, ülkesine ve memleketine dönerek hayatının geri kalanını orada geçirmek istiyor… Bunu yaparken de sosyal haklarını korumak ve güvence altına almak istiyor haliyle!
Bu, nasıl yapılır? Karşılaşılabilecek alternatif durumlar nelerdir, neler yapmalı?
Bunları, dilimiz döndüğünce, köşemizin alanı el verdiğinde irdelemeye çalışalım.
“YURTDIŞI BORÇLANMA HAKKI” ve BUNUN TESPİTİ
Sıklıkla sorulan soruların ilki: “yurtdışı borçlanma hakkının tespiti”nin nasıl yapılacağına dair…
Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de belli bir müddet sigortalı olarak çalışmış, daha sonra Avrupa’ya çalışmaya gitmiş olan insanımız, orada emekli olup yurda kesin dönüş yaptıktan sonra, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü'ne borçlanma talebinde bulunmaktadırlar. Kurum da, çalışma sürelerini göz önünde bulundurarak ilgili kişi için “kısmi yaşlılık aylığı bağlanmasına” karar vermektedir.
(Fakat bir hususu hatırlatalım ki, çalışılan ülke ile Türkiye arasında bir “Sosyal Güvenlik Sözleşmesi” bulunuyor olması gerekir. Başta Almanya olmak üzere, birçok Avrupa ülkesi ile böyle bir sözleşme imzalanmış olmakla birlikte, anlaşma yapılmamış ülkeler hale mevcuttur ve oralardan emeklilik hallerinde, yurda dönüşte sıkıntılı bir süreç yaşanmaktadır.)
Yurt dışına çıkmadan önce T.C. Emekli Sandığı mensubu olarak çalışmış olan ve bu sırada emekli keseneği ödemiş olan vatandaşlarımızın “Emekli Sandığı”na “tabi olduğu” açıktır., Dolayısıyla da yurt dışına çıkmadan önce sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmakla, borçlanma için yapılan başvuru tarihi itibariyle gurbetçilerimiz Emekli Sandığına yurt dışı borçlanması yapması gerekir. Bunun ihtilafı halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bu talebi reddi halinde “Yurtdışı borçlanma hakkının tespiti” için İş Mahkemelerinde dava açılabilir.
Binaenaleyh, bu dava ile gurbetçilerimiz yurtdışında geçen hizmetlerini, 3201 sayılı Yasa'ya göre Sosyal Sigortalar Kurumu nezdinde borçlanma hakkının mevcut olduğu hususunun tespitini isteyecektir.
Bir sonraki yazımızda konuyu biraz daha açalım. (Bu arada, konuyla ilgili detaylandırılmasını istediğiniz hususları, şahsi durumlarınızı da e-mail ile bizlere bildirebilirsiniz.)
Av.Ramazan Kerpeten ([email protected] )
