1 milyonu aşkın ev sahibini beyanname telaşı sardı. Peki kimler beyanname verecek?, Nereye ve nasıl verecek?, Kira gelirlerinden hangi giderler düşülebilecek?... İşte tüm bu sorulara cevabı Gayrimenkul Uzmanı/Mali Müşavir Hatice Kolçak veriyor.

Kenan Biter'in haberi

2012 yılında elde edilen kiraların beyannameleri bugün itibari ile verilmeye başlıyor. Maliye Bakanlığı tarafından, kira gelirlerinde yaşanan kayıt dışılığın önüne geçilmek üzere geçtiğimiz yıl hayata geçirilen ve çok ciddi geri dönüşlerin alındığı 'Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi' kapsamında 1 milyonu aşkın ev sahibinin beyannameleri dolduruldu...

Maliye Bakanlığı tarafından banka, PTT ve diğer kuruluşlardan alınan bilgiler doğrultusunda hazırlanan beyannameler ile evsahibinin doldurduğu beyanname arasında fark olması halinde, ya da hiç beyanname vermemiş ise bu kişiler denetlenmeye tabi tutulacak.

Sistemde doldurulan beyannamede bir hata veya eksik görmesi halinde ev sahipleri bu duruma itiraz edebilecek. Kendisi adına oluşturulmuş beyannameyi onaylamayanlar (sistemde beyan esas olduğu için)
Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi' ne http://www.gib.gov.tr/ adresinden ulaşacaklar ve beyannameyi düzeltebilecekler. İsteyenler ise, Vergi dairelerinde elden veya beyanname düzenleme programı kullanılarak da verilebilecek.

Kiraya verdikleri evini yeni satın almış olanlar; satın aldıkları yıldan itibaren "5 yıl" süre ile satın alma bedelinin "yüzde 5'ini", kira gelirinden düşebilme hakkına sahip olacak.

Bugün itibari ile verilmeye başlanacak olan beyannameler en son 25 Mart tarihine kadar teslim edilmiş olacak. Beyannameler doğrultusunda çıkartılacak olan vergiler Mart ve Temmuz olmak üzere iki eşit taksitte ödenecek.

Peki kimler beyanname verecek?, Nereye, nasıl verecek?, Kira gelirlerinden hangi giderler düşülebilecek?... İşte tüm bu soruların cevapları:

SORU: Kira geliri beyanını kimler verecek?

2012 yılında kira geliri elde eden ve elde ettiği konut kira geliri toplamı 3 bin lirayı aşanlar ile işyeri kira geliri toplamı 25 bin lirayı aşanlar kira geliri beyannamesi verecekler.

SORU: Kira geliri beyanı nereye ve nasıl verilecek?

Kira geliri beyanı internet üzerinden www.gib.gov.tr adresinden "Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi" ne girilerek veriliyor. Vergi dairesinden alacağınız şifre ile sisteme giriş yapabiliyorsunuz. Şifreniz yoksa sistem size özel güvenlik soruları soruyor. Güvenlik sorularını cevaplıyorsunuz ve beyanınızı doldurarak verebiliyorsunuz.

SORU: Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi nedir?

Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi; gayrimenkul den kira geliri elde eden vatandaşların Mernis, banka, PTT, sigorta şirketleri, tapu gibi yerlerden alınan bilgiler ile beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından önceden hazırlandığı ve internet ortamında vatandaşa sunulduğu sistemdir.

SORU: Kira geliri beyanı ne zaman yapılıyor ve ödemeyi nereye yapılacak?

Her yıl bir önceki senenin kira geliri beyanı 1 Mart-25 Mart tarihleri arasında veriliyor. Beyan sonunda çıkan vergi anlaşmalı bankalara ve vergi dairelerine, Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki taksitte ödenebilir.

SORU: Kira geliri beyan edilmez ise ne olur, cezası var mı?

Kira gelirinizi beyan etmezseniz yada eksik beyan ederseniz, Maliye bunu tespit ettiğinde indirim istisnasından faydalanamazsınız. İstisna oranı 2012 yılı için konutlarda 3 bin lira, işyerleri için ise 25 bin liradır. Ayrıca usulsüzlük cezası kesilir ve takdir komisyonuna gönderilir. Takdir komisyonunun belirleyeceği değer üzerinden gecikme cezaları ile birlikte vergi ziyaı cezası da uygulanır.

SORU: Evimde kardeşim oturuyor kendisinden kira almıyorum bu durumda kira beyanı vermek zorundamıyım?

Konutunu bedelsiz olarak çocuklarına, annesine, babasına ve kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi durumunda beyanname verilmez. (Ancak bu kimselerinin her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz)

SORU: Kira gelirimden hangi giderleri düşebilirim?

Götürü gider yöntemini seçtiğiniz takdirde, istisna oranını düştükten sonra yüzde 25 indirim uygulanıyor. Bu yöntem seçildiğinde 2 yıl dönülmez. Giderleriniz kira gelirinizin yüzde 25 altında kalıyorsa bu yöntemi seçmek mantıklı. İkinci yöntem Gerçek gider yöntemi. Bu yöntem seçildiğinde kira elde ettiğiniz gayrimenkul için yaptığınız harcamaları düşebilirsiniz.

Bu harcamalar aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, sigorta gideri, faiz gideri, Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile  iktisap bedelinin % 5'i, harç ve şerefiyelerle kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma payları, kiraya verilen gayrimenkul için yapılan bakım onarım gideri, evini kiraya verip kendisi kirada oturanın ödediği kira bedeli gider olarak yazılır. Ayrıca Bireysel emekliliğe ödenen katkı payları,eğitim sağlık harcamaları, bağış ve yardımlarda gider olarak yazılabilir.Gerçek gider yöntemini seçenler gider belgelerini 5 yıl saklamak zorundadırlar.

SORU: Kiracımdan kira alamıyorum. Alamadığım kira için yine de kira geliri beyanı verecekmiyim?

Almadığınız kiranın beyanı verilmez. Nitekim kira geliri beyanı tahsil edildiğinde geçerlilik kazanır. Kiranızı ne zaman kiracıdan tahsil ederseniz o yıl için bildirimde bulunursunuz.

SORU: Hem konut hem işyeri kira geliri olanlar istisna oranını her ikisi içinde kullanabilirler mi?

Konut kira geliri olanlar aynı zamanda işyeri kira gelirleri de var ise sadece konuta uygulanan istisna oranından faydalanırlar. İşyeri kira gelirine istisna uygulanmaz. Ayrıca kira gelirinin yanında ticarî, ziraî veya meslekî kazancını beyan etmek zorunda olanlar da 3 bin liralık indirim istisnasından yararlanamazlar.

SORU: Birden fazla konutu olanlar her konut için istisna oranını düşebilecek mi?

Birden fazla konutu olanlar sadece bir kere istisna oranı düşebilecekler.

SORU: Bir gayrimenkulun sahibi birden fazla kişi ise beyan nasıl verilecek, istisna oranı hangisine uygulanacak?

Her hissedar kendi adına kira geliri beyanı verecek ve istisna oranından faydalanacak.

SORU: Maliyenin adıma hazırladığı kira geliri beyanını kabul etmek zorundamıyım?

Mükellefin beyanı esas alındığından, gerekli düzeltmeleri beyanınızda siz yapabilirsiniz. Sizin hazırlayacağınız şekilde beyanınız kabul olur.

SORU: Maliye benim bilgilerime nereden ulaşıyor ve benim adıma beyan hazırlıyor?

Mernis, sigorta, tapu, banka kayıtları gibi yerlerde yaptığı inceleme sonucu ulaşıyor.

SORU: Evimi kiraya verdim kredi ile yeni bir ev aldım. Aldığım evde oturuyorum. Bu ev için ödediğim kredi faizini kira geliri elde ettiğim diğer evin gelirinden düşebilirmiyim?

Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5'i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır, indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmaz. Ayrıca, kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizlerin tamamı da ilgili gayrimenkul için indirim konusu yapılabilir. Bu sebeple kredi faizinizi düşemezsiniz.

SORU: Yurtdışında yaşayan Türkler kira geliri beyanı vermek zorundalar mı?

Yurt dışında 6 aydan fazla ikamet edenler ya da yurt dışında çalışma izni olanlar, Türkiye' de kirada olan işyeri kira gelirlerini kira gelirleri ne olursa olsun Türkiye' de beyanname vermek zorunda değiller. Konut kira geliri için istisna haddinin üzerinde kalan rakam için beyanname vermek zorundalar.

SORU: Kirada uygulanan emsal kira bedeli nedir?

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, "emsal kira bedeli" esas alınır. Buna göre; Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması, Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük Olması hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanır.

Kiraya verilen bina ve arazilerde emsal kira bedeli, varsa yetkili özel makamlarca veya mahkemelerce saptanmış kira bedelidir. O bina ya da arazi için kira takdiri veya tespiti yapılmamışsa emsal kira bedeli, emlak vergisi değerinin % 5'idir.

SORU: İşyeri kira geliri elde edenlerin vergisi azmı çıkıyor?

Gerçek kişiler tarafından işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkullerden sağlanan kira gelirleri üzerinden, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesine göre yüzde 20 oranında tevkifat yapılmaktadır. Kiracının ödediği bu tevkifat, gayrimenkul sahibi adına ödenen peşin vergi olduğundan gayrimenkul sahibi beyanname verdiğinde, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden bu tutar mahsup edilir. Böylece konuta göre çok daha az vergi çıkmış olur.