Cumhuriyet; halk yönetimidir. Türkiye, Osmanlı saltanat yönetiminden, halkın kendi yöneticilerini seçtiği Cumhuriyete geçti.

Türkiye Cumhuriyeti, 29 Ekim 1923 tarihinde kuruldu.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve Milli Kurtuluş Savaşımızın başkomutanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk, NUTUK’ta bu olayları çok güzel anlatıyor. Her çocuğun Ren Kitap yayını “ÇOCUKLAR İÇİN NUTUK” u (1) okumasını tavsiye ederiz.

“19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a çıktım. O tarihte ülkenin durumu şöyleydi.

Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’nda düşmanlarına yenilmiş, ordusu zarar görmüştü.

Osmanlı Devleti, kendi zararına olan bir antlaşma imzalamıştı.

Halk bu savaştan dolayı yorgun düşmüş, usanmış ve fakirleşmişti.

Ulusu ve ülkeyi savaşa sokanlar Osmanlı Devleti’nin yöneticileriydi ve kendi yaşamlarının endişesine düşerek memleketten kaçmışlardı.

….Hıristiyan azınlıklar devleti çökertmek için ve kendi özel amaçları için çalışıyorlardı.

Ermeniler ve Rumlar büyük hayaller peşindeydi. Rumlar Karadeniz’de Pontus Rum Devleti kurmaya çalıyorlardı.

“İngiliz Dostları Cemiyeti” üyeleri arasında Osmanlı Padişahı Vahdettin, sadrazamı Ferit Paşa ve Osmanlı Devleti hükümetinin üyeleri de vardı. Bunlar kendi menfaatleri için düşmanla işbirliği içindeydi.

Kurtuluş için üç türlü karar ortaya çıkmıştı.

Birincisi, İngiltere’nin korumasını istemek.

İkincisi, Amerikan mandasını istemek.

Üçüncüsü, bölgesel kurtuluş çarelerine başvurmaktır.

Ben bu kararların hiç birini doğru bulmadım. Çünkü bu kararların dayandığı gerekçeler çürük ve temelsizdi.

Bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da milletin egemenliğine dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak.

Bu yüzden ya istiklal (bağımsızlık) ya ölüm!”

Mustafa Kemal, kongreler toplayarak Milli Kurtuluş Savaşımızı başlatır.

Amasya’da milletimize bir genel yayımlar ve şöyle der: “Vatanın bütünlüğü ve milletin özgürlüğü tehlikededir.

Milletin bağımsızlığını yine ulusun kararlılığı kurtaracaktır.”

ERZURUM KONGRESİ KARARLARI:

“* Ulusal sınırlar içinde bulunan vatanın tüm kısımları bir bütündür, birbirinden ayrılamaz.

* Her türlü işgale karşı çıkacağız. Osmanlı Devleti yıkılırsa millet olarak vatan savunması bizim görevimizdir.

* Hıristiyan azınlıklara hiçbir siyasi egemenlik ve ayrıcalık verilmemelidir. Kanun önünde herkes eşittir.

* Hiçbir ülkenin koruması ve bizi yönetmesi kabul edilemez.

* Milli meclis hemen toplanmalıdır. Milletin dediği olmalıdır.”

SİVAS KONGRESİ KARARLARI:

“Manda (başka devletin bizi yönetmesi) ve himaye (koruyuculuk) kesinlikle kabul edilemez. Türk milleti kimsenin korumasına gerek duymadan yaşar. Ulusumuzun geleceği için sadece bilim ve fen alanında yabancılardan yararlanılabilir.”

Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı öncesi millete şu bildiriyi sunar:

“İstanbul bugün zorla işgal edildi. Osmanlı Devleti’nin yedi yüzyıllık yaşamına son verildi. Türk milleti, bugün hakkı olan çağdaşlığın, özgürlüğün ve geleceğinin savunmasına çağrılmıştır. Giriştiğimiz özgürlük ve vatan savunmamızda Allah’ın yardımı bizimledir.”

Mustafa Kemal’in önderliğinde verilen Milli Kurtuluş Savaşı ile Türkiye düşmanlardan temizlenir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 1921 Anayasasının birinci maddesinin sonuna “Türkiye Devleti’nin yönetim şekli cumhuriyettir,” maddesi eklenir. Ve Atatürk, Cumhurbaşkanı seçilir. Halk bayram yapar.

Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun.

Bekir Cebeci

Trabzon, 29 Ekim 2019

Kaynakça;

“Çocuklar için NUTUK” Ren Kitap yayını 57. Baskı.

Baskı tarihi: Ağustos 2019

Not: Bu yazı Ren Kitap’tan izin alarak yayımlandı.