Diaspora toplulukları, günümüzde küresel bir olgu ve yer yer yönlendirici bir aktör olarak tanımlanmaktadır. Diaspora gruplarının ağırlığı, uluslararası ilişkiler başta olmak üzere, sosyoloji, göç, diplomasi ve tanıtım alanlarında hissedilmektedir. Diaspora kavramının dinamik olması, yeni tanımları doğurmaktadır. Örneğin, göçmenler, mülteciler ve yeni gruplar da diaspora olarak sayılmaktadır.
Diaspora ile ilgili yeni yorumlar, çoğunluğu Batı Avrupa’da yaşayan, dünyaya yayılmış ve hakkıyla keşfedilmeyi bekleyen bir “Türk diasporası” ortaya çıkarmıştır. İşte, öncelikle Türkiye ve Türk dünyası için, ama içinde yaşanılan ülkeler için de büyük bir sosyal sermaye olan Türk diasporası, 14 - 16 Ekim tarihlerinde Erzincan’da yapılacak bir programla geniş bir şekilde tartışılacaktır.
Erzincan programının ortaya çıkmasında, Cumhurbaşkanımızın ortaya koyduğu, “Türkiye Yüzyılı” hedefi ve bu çerçevede önemli bir rol oynayacak olan “Türk diasporası” düşüncesi, önemli bir rol oynamış. Buradan hareketle, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Tarih Bölümü’nden bir grup akademisyen, “Türkiye Yüzyılında I. Uluslararası Türk Diasporası Sempozyumu” etkinliğini hayata geçirmişler.
Sempozyumun amacı, “Türk diasporası düşüncesini güçlendirmek, diaspora politikalarına katkıda bulunmak, ortak hedefler tespit etmek, diaspora aktörleri arasında iletişim ve muhtemel birlikte çalışmaya katkıda bulunmak ve literatürü zenginleştirmek” olarak tanımlanabilir.
Sempozyumun hedef kitlesi arasında, “Türkiye’de ve dünya genelinde Türk diasporasını temsil kapasitesi elde etmiş kamu bürokrasisi, resmi kurum temsilcileri, Sivil Toplum Kuruluşları, iş dünyası temsilcileri, sanatçı, sporcu, akademisyen ve yazar gibi kanaat önderleri” yer alıyor. Sempozyuma, KKTC Cumhurbaşkanı Sayın Ersin TATAR, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Dr. Cevdet YILMAZ ve Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Sayın Binali YILDIRIM da katılacaklar.
Uluslararası Türk Diasporası Sempozyumu’na, “Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi” ev sahipliği yaparken, “Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı” paydaş kuruluş, “Erzincan Valiliği”, “Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı”, “Erzincan Belediyesi”, “Yunus Emre Enstitüsü” ve “Türk Hava Yolları (THY)” katkı sunan kurumlar olarak yer alıyorlar.
Sempozyumda ana hatlarıyla, Türk diasporasının meseleleri; “Göç ve göçmenlik, medya, diplomasi, STK, lobicilik, yumuşak güç, İslamafobi, tarih, kültür, sanat, eğitim, diaspora, ticaret, uluslararası ilişkiler, ekonomi, ilahiyat, hukuk” gibi konular ele alınacak. Sempozyumda ayrıca, bu yıl "Kıbrıs Barış Harekatı'nın 50. Yıl Dönümü" olması münasebetiyle Kıbrıs meselesi de ele alınacaktır.
Erzincan programına ait bu öz bilgilerden sonra, Türk diasporasının önemli bir parçasını oluşturan Avrupa Türk Diasporası’na da kısaca değinmek istiyorum.
Önce bir sosyoloğumuzun (Vedat Bilgin) tespitine değinelim: “Türkler dünyanın neresine giderlerse gitsinler, yaratılışın esprisi doğrultusunda kendilerine yeni bir dünya oluşturma çabası içindeler. Hegel ve sonrasında, Marks’ın ortaya attığı, kendine yabancılaşma teorisinin tam tersi, insan ruhu sürekli ilahi aşkın özlemiyle yaşıyor”.
Bu ontolojik anlayışla, 1960’lı yıllarda bir iş gücü göçü çerçevesinde Avrupa ülkelerine gelen, ancak kısa bir sürede yerleşik hayata geçen ve kendilerine yeni bir dünya oluşturan Avrupa Türkleri, sosyal refah seviyesine ulaşınca, başta Türkiye olmak üzere, gönül coğrafyasıyla olağanüstü bir ilişki geliştirdiler.
Söz konusu ilişkiler ve bu doğrultuda yapılan etkinlikler, Avrupa Türkleri diasporası tanımlamasını şu şekilde ortaya çıkardı: “Avrupa Türk diasporası; Türkiye ve Avrupa’ya aidiyet duyan, Avrupa’yı Türkiye’ye, Türkiye’yi de Avrupa ülkelerine bağlayan, aynı zaman da tarihi ve kültürel akrabalarımız ve gönül coğrafyamızdaki topluluklar ve hatta dünyadaki tüm mazlumlar için sorumluluk hisseden topluluktur”.
Kendilerini bu şekilde tanımlayan Avrupa Türk diasporasının, küresel düzeyde gerçekleştirdikleri etkinliklerden örnekler, 14 – 16 Ekim tarihlerinde Erzincan’da yapılacak olan, “Türkiye Yüzyılında I. Uluslararası Türk Diasporası Sempozyumu’nda, daha detaylı olarak anlatılacaktır.
Veyis Güngör
20 Eylül 2024
