LONDRA
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Teşkilatı 1. Diaspora Forumu, Azerbeycan’ın başkenti Bakü’de toplandı. Azerbeycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’den gelen 556 delegenin katıldığı forumda, Türkiye’yi büyük kısmı yurt dışından gelen 144 delege temsil etti.
İngiltere’den de 8 delegenin davetli olduğu forumda, Britanya’yı Turkuas UK Vakfı başkanı Prof. Mustafa Camgöz, Itır Sökmen, Necmi Hasanoğlu, Erdal Koyuncu, Business Network’den Serkan Kurt, NOS ‘dan (Öğrenci Birliği) Numan Çelik, Irak Türkmen Cephesi Temsilcisi Sundus Saqi temsil ettiler.
Azerbaycan Devletinin resmi konuğu olan yüzlerce delege, açılış konuşmaları sonrası bölgesel toplantılar yaparak, işbirliği konusunda görüşmeler yaptı. Bakü’de Gülistan Sarayında gerçekleşen forum, Türkçe konuşan ülkelerin birliğini yansıtan video gösterisiyle başladı. Açılışta konuşan Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri Halil Akıncı, organizasyona ev sahipliği yaptığı için Azerbaycan hükümetine teşekkür etti.
Türkçe konuşan ülkelerin uluslararası düzeyde tanıtılması ve problemlerin çözümü yönünde diaspora kuruluşları önemli bir rol oynadığını kaydeden Akıncı, ”Bildiri kabul edildikten sonra devlet başkanlarına sunulacak. Dünyada Türk Diasporası olarak sayıca fazlayız. Fakat nüfuzumuz sayımız kadar değil. Aramızda birleşip beraber hareket ettiğimiz taktirde nüfuzumuz da artacak, ortak menfaatlerimizi koruyacağız, kendimizi daha iyi tanıtacağız” dedi.
Forumda diaspora temsilcileri ile birlikte, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’den devlet ve hükümet temsilcileri, sivil toplum kuruluşları, bilim ve kültür temsilcileri de katıldı.
Azerbeycan Türkiye Büyükelçisi Alper Coşkun, Forum’a başarılar dileyerek, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün mesajını okudu.
Azerbaycan Diaspora Devlet Komitesi Başkanı Nazim İbrahimov yaptığı konuşmada Türk dünyasının birliğinde önemli adımlar atıldığına dikkati çekti, “ Türk dili konuşan devletlerin diaspora örgütlerinin 1. Bakü Forumu yapıldı. Dünyanın çeşitli ülkelerinden 556 konuğumuz var. Bu Türk dünyası birliği için atılmış bir adımdır. Artık Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan’ın diaspora teşkilatları önümüzdeki problemlere karşı birleşerek gücümüze güç katacak” diye konuştu.
Yurt Dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanı Kemal Yurtnaç, yaptığı konuşmada 155 ülkede yaşayan 6 milyona yakın Türkün, sosyal, ekonomik, siyasi tüm sorunlarıyla ilgilendiklerini belirterek, kuruldukları 2010 yılından bu yana çalışmalarına yoğun şekilde devam ettiklerini söyledi. Yurtnaç, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın foruma gönderdiği mesajı okuyarak, şunları söyledi;
“Sivil toplum kuruluşlarının sorunlarıyla ilgileniyoruz. Çok paraya değil, ama çok emek harcamaya ihtiyacımız var. Dilde, fikirde birlik zamanının gerektiğini düşünüyoruz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, “Dil bir köprüdür, tarih bir köprüdür” diyor. Ortak tarihimiz, dilimiz, geçmişimiz var. Diasporadaki gençlerimizin eğitimlerinin en iyi şekilde halledilmesi lazım. Demokrasi düşüncesini desteklemek gerekir. Yurtdışında bulunan STK’larin kanaatlarını almaya çalıştık. Demokrasi başıbozuk, anarşi, terör değildir. Kanun hakimiyetini sağlamak lazım. Çeşitli küçük toplumsal olayları büyütüp, kamuoyuna değişik sunan yabancı basını kınıyoruz.
Avrupa’da, Amerika’da beraber hareket etmekle alakalı çalışmaların temelini atacağız. Ortak değerler içersinde hep beraber olacaklar. Bu altyapıların sağlam atılması lazım ki düzgün başlasın. Bu toplantıdan önce Türkiye’de ortak bir deklarasyon yayınladık. Güzel sonuçlar vereceğini umuyorum”
Foruma katılan delegelerin Türkçe yaptığı konuşmalar, anında katılan ülkelerin dillerine çevrilirken, Azerbeycanlılar sık sık “ Bir millet , iki devlet. Birliğimiz yenilmezdir” gibi sloganları öne çıkardılar.
Azerbeycan Meclisine yakın Gülistan Sarayındaki forumda, öğleden sonraki bölümde delegeler konuştu. Günün ilk konuşmacısı, kanser araştırmaları dalında Imperial College’da kürsüsü bulunan Prof. Mustafa Camgöz oldu. İngiltere’den Turkuas UK Vakfı adına davet edilen Prof. Camgöz, geçen ay kurulan vakıf ile ilgili kısa bilgi vererek, Türkçe konuşan ülkeler arasındaki işbirliğinin önemini vurguladı. Kıbrıslı Türk olduğunu ve salondaki tek KKTC’li olduğunu belirten Prof. Camgöz, Forum’a evsahipliği yapan Azerbeycan’a teşekkür ederek, “ Türkmenistan ve Özbekistan’ı da aramızda görmeyi arzuluyoruz “ mesajını Verdi.
Gülistan Sarayında Forum öncesi katılan delegeler, Azerbaycan’ın ilk cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in mezarının bulunduğu “Fahr Kabristanı”nı yani “ İftihar Mezarlığını” ziyaret ederek,, kırmızı karanfiller koydular. Bakü’ye tepeden bakan bu kabristanda Azerbeycan’a hizmet eden ünlü isimler de bulunuyor… Haydar ALiyev’in eşi ve çocukları da bu mezarlıkta yatıyorlar.. Her kişinin heykeli, mezarını süslüyor.. Heykeller kabristana ayrı bir heybet katıyor. Tabi en heybetlisi Haydar Aliyev’in.. Burada, Ebulfez Elçibey’in de kabri bulunuyor.
Ünlü isimlerin kabristanından sonra yürüyerek, Shahidlar Xiyabani yani “Şehitler mezarlığı” veya “ Karabağ Mezarlığına” giden delegeler, burada 20 Ocak 1990’da Rus ve Ermeni askerlerince öldürülen Azerbeycanlıların mezarlarını ziyaret ederek, dua ettiler. Kırmızı karanfiller bıraktılar. Kadın ve erkekli, hepsi aynı günde şehit düşen şehitlerin granit kabirlerine, resimleri işlenmiş.. Gencecik şehitlerin resimleri iç parçalayıcı.. Buradan sonra ise mezarlığın sonuna doğru 1918’de Nuri Paşa’nın ordusunda şehit düşmüş Türk askerlerinin anıt mezarı var. Burada ayrıca Türk Diyanet Vakfı’nın yaptırdığı bir de cami bulunuyor. Türk bayrağının dalgalandığı şehitlikte dua eden Türk delegeler, tüm kenti ayaklar altına alan nefes kesici manzarayı da izleyerek, Forum’a katıldılar.
Diaspora Forumu’nun gecesinde ise havaalanına yakın bulunan Buta Sarayında, toplantıya katılan delegeler için özel bir Azeri gecesi düzenlendi. Azeri folklore ve müziğinden örneklerin yer aldığı unutulmaz gecede, konuklara Azeri mutfağının örnekleri ikram edildi.
