GİRESUN (AA) - ATAKAN ÇITLAK - Giresun'un Zeytinlik semtinde, 19. yüzyılda Fransa'nın Marsilya kentine fındık ticareti yapan gemilerle taşınan yapı malzemeleri de kullanılarak inşa edilen 40 ev, kentin turizm destinasyonları arasında önemli bir yer tutuyor.
Giresun Valiliği, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) ve İl Özel İdaresi, 19. yüzyılın en önemli kent tasarımı örneklerinden Zeytinlik semtinin özgün dokusunun ortaya çıkarılması amacıyla Tarihi Zeytinlik Mevkii Sokak Sağlıklaştırma ve Kentsel Tasarım Projesi'ni hayata geçirdi.
Kent merkezinde, 3. derece sit alanı olan semtte, birinci etabı 2018, ikinci etabı ilse 2020'de tamanlanan proje kapsamında 40 ev aslına uygun restore edildi.
Toplam 16 bin liraya mal olan projenin ardından Zeytinlik semtinin UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne kazandırılması için gerekli başvurular yapıldı.
DOKA Genel Sekreteri Kemal Akpınar, AA muhabirine, DOKA olararak bölgenin turizm potansiyelini harekete geçirmek adına turizmde planlamadan analize, mali destek programlarından tanıtım faaliyetlerine kadar pek çok çalışma yürüttüklerini söyledi.
Bu çalışmalardan birinin de Giresun'un tarihi Zeytinlik semtinde yürütülen proje olduğunu belirten Akpınar, sürdürülen çalışmalarla tarihi yapıların ortaya çıkarılarak turizme kazandırılmasının hedeflendiğini aktardı.
Akpınar, bölgede projenin iki etap halinde uygulandığını ifade ederek, şöyle konuştu:
"Tarihi, kültürel değerlerin korunmasına yönelik çıktığımız mali destek programları kapsamında Giresun Valiliği ve İl Özel İdaresi ile toplam 2 etaplı proje uyguladık. Tarihi Zeytinlik semtinin ihyası ve oradaki binaların aslına uygun restore edilerek turizm destinasyonu haline getirilmesi için yaptığımız proje kapsamında toplam 16 milyon lira destek sağlandı. 40 tescilli yapıyı bölge turizminin hizmetine sunduk. Bu proje ile bölgede turizm hareketliliği yaşanmaya başladı."
Bölgenin tanıtımı, markalaşması için çalışmalarına devam ettiklerini aktaran kaydeden Akpınar, "Zeytinlik semtinin sürdürülebilir bir turizm yaklaşımı, kalkınma anlayışıyla gelecek nesillere aktarılması ve turizmde marka haline gelmesi için UNESCO geçici miras listesine başvuru da yapıldı." dedi.
Akpınar, Giresun'da turizmle ilgili yaptıkları çalışmaların sadece Zeytinlik'ten ibaret olmadığını, farklı değer ve kültürlerin turizme kazandırılması için projeler yürüttüklerini de sözlerine ekledi.
- "Bu evler zamanın akıllı evleriydi"
Tarihi Zeytinlik Mevkii Sokak Sağlıklaştırma ve Kentsel Tasarım Projesi Koordinatörü ve Giresun Üniversitesi Görele Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gazanfer İltar ise Zeytinlik semtinin 19. yüzyılın ikinci yarısında kurulan bir yerleşke olduğunu söyledi.
Zeytinlik'in, Osmanlı-Rus savaşında Rusların Trabzon'a yaklaşması üzerine Gümüşhane'deki zengin altın madencilerin "Ruslar buraya da gelir." endişesiyle Giresun'a göç ederek "Gogora Mahallesi" olarak bilinen bölgeye yerleşmesiyle ortaya çıktığını anlatan İltar, tarihi semtte 80 civarında evin günümüze kadar ulaştığını belirtti.
İltar, evlerin her birinin kendine özgü karakteri bulunduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:
"Her ev bahçe içerisinde, kendi içerisinde bir konsept gibidir. Örneğin her evin müştemilatı vardır, fırını, ocağı, sarnıcı, çamaşırlığı, kuyusu vardır ve günlük ihtiyaçlarına karşılık verebilecek 'şenlik' denilen küçük bahçesi vardır. Evler birbirinin manzarasını kesmeyecek şekilde yapılmıştır. Yüksek duvarların arkasında bir mahremiyet de oluşturulmuştur. Bu evler zamanın akıllı evleriydi."
- "Evlerin yapı malzemesi ve mobilyası Avrupa'dan getirildi"
Semtte 19. yüzyıldan itibaren çok üst düzey bir yaşamın oluştuğunu ifade eden İltar, "Evler yapılırken yapı malzemesinin çoğu başta Marsilya olmak üzere Avrupa'dan getirilmişti. Buradan Avrupa'ya fındık götüren gemiler dönüşte iç mimarlık ürünleri getirmişler. Buradaki evlerin içerisinde mobilyalar ve yapı malzemesinde Avrupa'daki önemli firmaların markalarını bulabilirsiniz." diye konuştu.
Doç. Dr. İltar, Zeytinlik semtindeki bazı tarihi evlerde yaşamın sürdüğüne işaret ederek, "Ülkemizde geleneksel konutların bir arada bulunduğu tarihi kentler şu anda ticari amaçlı kullanılmaktadır. Evler, diğer yapılar olsun, kafe, restoran gibi amaçlarla hizmet veriyor. Ancak buradaki evler hala yaşanabilir durumdadır. Hala 19. yüzyıldan kalma eşyalar vardır. O yüzden buradaki her ev başlı başına bir müze gibidir." dedi.