Ülkeleri sınıflandırmak için pek çok kriter var… Hammadde, enerji kaynakları, ihracat, üretim gücü vesaire… Ama bunların arasında önemli bir kriter de nüfus ve özellikle de genç nüfus oranı… Bu bence önemli bir kriter çünkü gelişmiş batılı ülkelerin çoğu yaşlı bir nüfusa sahip… Bu yüzden gelişmiş batılı ülkeler diğer ülkelerden genç nüfusu çekebilmek için çeşitli cazip imkanları sunuyorlar… Türkiye ise genç nüfusa sahip bir ülke…
* * * *
Türkiye’de son dönemlerde ‘Z Kuşağı’ kavramı çok konuşuluyor… 2000 yılından günümüze kadar doğanlar Z kuşağına dahil ediliyor. 'internet kuşağı' olarak da adlandırılıyor. Yıllardır bu alanda araştırmalar yapan kuşak araştırmacısı Evrim Kuran, kuşaklara böyle harfler verilmesine karşı çıkıyor… Geçtiğimiz günlerde bir televizyon programına katılan Evrim, ‘Bu kuşağa Türkiye’nin gençleri veya Türkiye’nin potansiyeli diyelim’ diyordu… Ben de hemfikirim bu konuda…
* * * *
İnsan yaşamını çocukluk, gençlik, olgunluk, yaşlılık dönemleri şeklinde ayırabiliriz… Ama bunlara kesin yaş sınırları koymak mümkün mü acaba… Mesela gençlik… Gençlik nerde başlar nerde biter… Bu soruya herkes farklı cevap verecektir sanırım… Dünya edebiyatının en önemli yazarlarından Johann Wolfgang von Goethe gençliği şöyle tarif etmiş… ‘Gençlik ayrıntıyı esas, esası ayrıntı olarak görmek’ demiş…
* * * *
Türkiye genç nüfusa sahip bir ülke… Türkiye İstatistik Kurumu’nun ‘İstatistiklerle Gençlik 2019’ araştırmasına göre, nüfusun yüzde 15,6’sı 15-24 yaş arası… Yani yaklaşık 13 milyon bu yaş aralığında… AB’de ise aynı yaş aralığındaki genç nüfus oranı ortalaması ise yüzde 10,7… Türkiye dünyada genç nüfusa sahip ülkelerin başında geliyor… Bu müthiş bir avantaj… Evrim Kuran’ın bu kuşağı ‘Türkiye’nin potansiyeli’ olarak da nitelemesi çok doğru…
* * * *
Genç kuşak Türkiye için müthiş bir avantaj, müthiş bir potansiyel ama ancak onları anlarsak… Çünkü gençlik, insan yaşamının çok dinamik bir dönemi… Sanırım bu konuda herkes hemfikir… Bu kuşak toplumsal değişimlerden, sorunlardan en çok etkilenen bir kesim… Anlaşılmamaktan, güvenilmemekten, kabullenilmemekten, sorumluluk verilmemekten şikayetçi… Oldukları gibi kabul edilmek istiyorlar. Olgunluk, yaşlılık dönemindekilerin onlara ‘kendilerine benzesinler’ diye şekil vermek istemesinden şikayetçiler… 19. veya 20. Yüzyıl metodlarıyla eğitilmek istenmesinden şikayetçiler…
* * * *
Gençler konusunda hem Türkiye’de hem de dünyada pek çok araştırma yapılıyor… Genç nüfusun tabiiki tek tip bir profili de yok… Araştırmalar da bunu gösteriyor… Her ne kadar dünyada gençlerin ‘Küresel ısınma’, ‘Çevre’ gibi ortak konuları da olsa bırakın kentten kente ayrışmayı, aynı kentte mahallelere göre de farklı profilleri olduğu biliniyor… Hatta Türkiye nüfusunun yüzde 15.6'sı olan bu kuşağın içinde ne istihdama katılan ne de okulda ya da dışarıda eğitim alan bir bölüm de var… Buna bilimsel dilde NEET deniyor… Yani ne işte ne de istihdamda… Yapılan araştırmalara göre bunların oranı da yüzde 25 civarında… Bu ciddi bir sorun…
* * * *
Türkiye’deki genç nüfusu konuşurken bir konuyu gözden kaçırmamak gerek… Kuşaklar 15-20 yıllık dönemlerde genelde tanımlanıyor sosyolojide… Türkiye Cumhuriyeti’nin 97 yıllık döneminde de altıncı nesildeyiz… Genç bir nüfusa sahibiz ama bu tekrar etmeyecek gibi gözüküyor… Çünkü Türkiye’de doğurganlık oranı düşüyor… Resmi verilere göre, 2001'de 2.38 olan doğurganlık hızı 2019’de 1.88 çocuk’ düzeyine inmiş… Bu durum, doğurganlığın nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,1'in altında kaldığını göstermiş…
* * * *
Bu durum gelecek için tehlikeyi de işaret ediyor… Böyle devam ederse genç bir nüfusa sahip Türkiye yerine yaşlı bir nüfusa sahip ülke durumuna düşebilir… Nüfus projeksiyonlarına göre genç nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2023’da yüzde 14.8, 2030’da yüzde 14.0, 2040’da yüzde 13.4, 2060’da yüzde 11.8 ve 2080’de yüzde 11.1'e düşeceği öngörülüyor… Öyle şu anki yüksek genç nüfus oranı gelecek için altın fırsat… Eğer bugünkü genç nüfusa da kulak verilip iyi bir eğitimden geçirilip iyi bir donanıma sahip olmaları sağlanırsa Türkiye’nin geleceği düşünülenden daha parlak olacağı kesin…