PORT SUDAN (AA) - Sudan hükümeti ile ABD arasında 14 Ağustos'ta İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılması planlanan müzakere görüşmeleri öncesi Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde düzenlenen istişare toplantısı anlaşmaya varılamadan sona erdi.
Sudan Hükümeti Heyeti Başkanı Maden Bakanı Muhammed Beşir, X hesabından yaptığı açıklamada, "Cidde kentinde ABD ile yapılan istişare toplantılarında Sudan heyetinin Cenevre müzakerelerine katılımı konusunda anlaşmaya varmadan istişarelerin sona erdiğini duyuruyorum." ifadesini kullandı.
Sudan liderliğine Cenevre müzakerelerine katılmama tavsiyesinde bulunacağını vurgulayan Beşir, bu konudaki son kararın liderliğe ait olacağını belirtti.
Yerel basında yer alan haberlerde ana anlaşmazlık noktalarının, "Sudan hükümetinin Doğu Afrika'da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Cenevre müzakerelerine gözlemci olarak katılmasını reddetmesi, Cenevre'nin yeni bir platform olmaması, müzakerenin temelinin Cidde'de varılan anlaşma olması ve müzakerelere ordu adına değil hükümet adına bir heyetin katılması" olduğu belirtiliyor.
- ABD'den Cenevre'de düzenlenecek müzakereye katılma çağrısı
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 23 Temmuz'da, Sudan ordusu ile HDK'yi ateşkes müzakereleri için 14 Ağustos'ta İsviçre'ye davet ettiğini bildirmişti.
Blinken, Cidde müzakere sürecinin önemine ve devam ettirilmesi gerektiğine dikkati çekerek, ateşkes müzakerelerinin ABD ve Suudi Arabistan tarafından yürütüleceğini, aynı zamanda Afrika Birliği, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Birleşmiş Milletlerin gözlemci olarak katılacağı bilgisini paylaşmıştı.
HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalu, ABD'nin çağrısını memnuniyetle karşılayarak müzakerelere katılmayı kabul etmişti.
- Cidde Bildirgesi
Sudan'da ordu ile HDK arasında çatışmaların durması için Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde taraflar arasında yürütülen görüşmeler sonucunda 11 Mayıs 2023'te "Cidde Bildirgesi" imzalanmıştı.
ABD ve Suudi Arabistan'ın arabuluculuğunda yürütülen görüşmeler yoluyla imza altına alınan bildirgede Sudan ordusu ve HDK'nin sivillere zarar verecek herhangi bir saldırıdan uzak duracağı belirtilerek, Sudan halkının çıkarlarının iki taraf için öncelik olduğu vurgulanmıştı.
Sudan ordusu, HDK'nin, başkent Hartum'da sivil yerleşim yerleri ve kamu tesislerini boşaltmadığını, tekrarlayan ihlalleri gerekçe göstererek temmuzda Cidde'deki görüşmelerden çekilmişti.
Suudi Arabistan, ABD ve IGAD, 29 Ekim 2023'te çatışan tarafların heyetlerinin tekrar görüşmelere başladığını duyurmuştu. Bu müzakere turu da 4 Aralık 2023'te çıkmaza girip süresiz ertelenmişti.
- Sudan'daki iç savaş
Sudan'da 30 yıl süren Ömer el Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ile HDK arasındaki güç mücadelesi bir yıldan fazla süredir devam ediyor.
Nisan 2023 ortasında başlayan ve Sudan'ın çoğu eyaletinde devam eden savaşta ordu, kuzey ve doğudaki eyaletlerde hakimiyetini sürdürürken HDK'nin, batı ve güney eyaletlerinde etkili olduğu görülüyor.
Savaşın bitirilmesi için başlatılan Suudi Arabistan ve ABD arabuluculuğundaki Cidde görüşmeleri, Mısır'ın öncülük ettiği Sudan'a komşu ülkeler barış girişimi, Doğu Afrika'da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinin çabaları ve Bahreyn'in başkenti Manama'da yapılan görüşmeler sonuçsuz kalmıştı.
Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan'daki çatışmalar sonucu 18 bin 800'den fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.