YAKLAŞIK 2 ay önce kalp krizi geçiren, fazla kilolarını verip insülin direncini dengeleyerek kan şekeri ayarını iyileştirmek için kliniğime gelen elli üç yaşlarında erkek hastam, “muayene ve incelemelerinin bitip bitmediğini” sordu. Ben, “her şeyin tamamlandığını, sıranın reçetesinin düzenlenmesi, diyet ve aktivite planının oluşturulmasına geldiğini” söyleyince, tereddüt duygularını yansıtan mahcup bir yüz ifadesi ile önce bizi merakla dinleyen eşinden dışarı çıkmasını rica etti, hemen arkasından da beklediğim malum soru geliverdi: “Hocam eşim de ben de tedirginiz. Seks kalbi yorar mı? Ne yapmalıyım?” Kalp hastaları, özellikle de kalp krizi geçiren herkes “cinsel hayatının geleceğini ve seksin kalbi için bir risk olup olmadığını” merak eder. Hastama bazı önerilerde bulundum ama konuyu bir kardiyoloji uzmanı ile de konuşarak kafasındaki bazı sorulara yanıt almak istedim ve konuyu sınıf arkadaşım sevgili Murat’la (Kardiyolog Dr. Murat Kınıkoğlu) tartıştım. Ben sordum, Murat Hoca yanıtladı. İşte o sorular ve Dr. Murat Kınıkoğlu’nun verdiği yanıtlar...
Seks kalbi yorar mı?
SAĞLIKLI insanlar için konuşuyorsak seks kalbi yormaz, aksine uzun vadede kalbe iyi geldiğini bile söyleyebiliriz. Buna karşılık kalp damarlarında sorun olan insanların seks yapması, aynı spor gibi, kalp krizi riskini artırır. Bilim adamları kalp hastalarının kalbini seks sırasında takibe alarak ne olduğuna baktılar ve şunu gördüler: Seks, kalbimizde bant üzerinde yapılan bir yürüyüşün yarısı kadar bir yük oluşturuyor. Seks sırasında kalp hızı dakikada 130’u, tansiyon 170 mmHg’yı geçmiyor.
Seks sırasında kalp krizi riski nedir?
ARAŞTIRMALAR spor esnasında kalp krizi geçirme riskinin 3.5 misli, seks sırasındaysa 2.5 misli arttığını gösteriyor. Misli kelimesinin yanlış yorumlanmaması için biraz daha açarak anlatayım; hiçbir şikâyeti olmayan ve düzenli egzersiz yapan 50 yaşında bir milyon erkekten biri durduk yere kalp krizi geçirir, seks sırasındaysa bir milyon erkekten üçü kalp krizi geçirir. Gördüğünüz gibi riski artmakla birlikte seks sırasında kalp krizi geçirme oranı çok yüksek değildir. Eğer bahsettiğimiz kişi daha önce kalp krizi geçirmişse sorun çıkma ihtimali artar: seks esnasında kalbinde sorun olan bir milyon erkekten 30’u kalp krizi geçirir. Sonuç olarak seksin kalp krizini tetikleyebildiğini biliyoruz ancak bunun pek de sık olarak yaşanmadığını da biliyoruz.
Risk neden artıyor?
FİZİKSEL ve duygusal yüklenmeler kalp krizi riskini artırır. Örnek verecek olursak, otobüsün peşinden hızla koştuğunuzda fiziksel yüklenme olur, kalbiniz hızlanır, tansiyonunuz yükselir. Çat kapı eve gelen haciz memuru da duygusal yüklenme oluşturur gene kalp hızlanır, tansiyon yükselir. Seks sırasında hem fiziksel hem duygusal bir yüklenme vardır, az da olsa kalp hızı ve kan basıncı artar. Çalışmalar riskin seksten sonraki bir saat boyunca devam ettiğini gösteriyor.
Seksin fiziksel yükü ne kadardır?
ÇALIŞMALAR, seks yapmanın, yürümekten biraz fazla, kar küremekten daha az, yaklaşık iki kat merdiven çıkmaya eşit bir efor gerektirdiğini gösteriyor. Bu şu anlama gelir; hiç sorunsuz iki kat merdiven çıkabiliyor, hafif tempoda da olsa koşabiliyorsanız çok büyük bir ihtimalle seks sırasında bir sorununuz olmayacaktır. Her şey doğal akışında oluyorsa sorun çıkma ihtimali daha azdır.
Sertleşme sorunu kalp ile ilişkili mi?
KESİNLİKLE. Erkeklerde sertleşme penis damarlarının kanla dolması sonucunda olur. Damarlarda plaklar varsa yeteri kadar kan gelemeyeceği için sertleşme tam olmaz. Atheroskleroz dediğimiz damar yağlanması sadece bir organın damarlarını tutmaz, az veya çok tüm organların damarlarını etkiler.
Bu açıdan kalp damarlarında darlık olan bir erkeğin penis damarlarında da az çok daralma vardır. Pek çok hastada sertleşme sorunu kalp damar hastalığının erken belirtisi olarak ortaya çıkar, genellikle 3-5 yıl sonra da kalp damar sorunu ortaya çıkar. 45 yaşında sertleşme sorunu olan bir kişinin kalp krizi geçirme riski, sertleşme sorunu olmayan birine göre 50 kat daha fazladır.
En etkili çözüm hangisi?
SERTLEŞME sorunu olan bir erkeğin önünde iki çözüm vardır. Birincisi kestirme/kolay yoldur; viagra, levitra veya cialis gibi bir ilaç alıp günü kurtarırsınız. Kolay olduğu için maalesef herkes bu yolu tercih ediyor. Aynı şeker ve kolesterol ilaçlarında olduğu gibi ilaç kullananların sayısı her geçen yıl büyük bir hızla artıyor.
Kaynağına inilmeli
KIRKLI yaşlarında ilaç kullanan pek çok insan var. Bu hastalarda yıllar içinde sorunun daha büyümesi kaçınılmaz. Ağızdan alınan ilaçlar işe yaramadığında penise iğne yapmak gibi yan etkileri oldukça ağır diğer yollara yöneliyorlar.
İkinci çözüm yolu sorunun kaynağına inmektir. Hem kalp hem penis damarlarını tıkayan atheroskleroz dediğimiz damar yağlanması sigara, yüksek tansiyon, şeker, yüksek kolesterol, hareketsiz yaşam gibi etkenlerle meydana gelir. Bu ay Archives of Internal Medicine dergisinde yayınlanan bir makale sigarayı ve alkolü bırakan, diyetine dikkat eden, kilo veren ve spor yapan erkeklerde sertleşme sorununun düzelebildiğini gösterdi. Zor geldiği için bu yolu tercih edenlerin sayısı maalesef az.
Buna karşılık önlem alanlar uzun dönemde viagra benzeri ilaç kullananlardan daha iyi sonuç alıyorlar. İyileşme kalıcı oluyor ve uzun sürüyor.
Erken tedbir önemli
Amerika, İtalya, Nijerya ve İran’da toplam 740 erkek üzerinde yapılan altı ayrı çalışmada sağlıklı yaşam değişikliği yapanların sertleşme sorunlarında belirgin düzelme saptanmıştır. Tabii ki hiç sertleşme olmayan bir erkekte fonksiyonlarının tamamen düzelmesi beklenemez ancak performans düşüklüğü hissedenler erkenden tedbir alarak gidişatı olumlu yöne çevirebilir, uzun yıllar sağlıklı bir seks hayatı sürdürebilirler.
Fındık, fıstık gerçekten işe yarıyor mu?
SERTLEŞME sorununa özel bir yararı olduğunu düşünmüyorum. Ben zaten sorun olsun olmasın her hastamdan günde bir avuç fındık, ceviz ya da badem yemesini istiyorum. Erkeklerin aklında “seks enerji gerektiren bir faaliyet, o halde ne kadar çok kalori alırsak o kadar başarılı oluruz” şeklinde bir yanlış inanış var. Bir hastamın ilişkiden önce mutlaka baklava yediğini, bulamazsa bir avuç fındık ağzına attığını söylemişti. Ona tam tersine, az yiyip zayıflarsa daha iyi sonuç alacağını söyledim. PİAR’ın yaptığı araştırmaya göre ülkemizde ortalama sevişme süresi 10-12 dakika, hatta Ege bölgesinde 3-5 dakikaya iniyor. Seks esnasında dakikada 5 kalori –yanlış duymadınız yazı ile sadece beş kalori- harcıyoruz. Bir fındıkta yaklaşık 9 kalori vardır. Bu demektir ki üç beş fındık enerji ihtiyacının tamamını karşılar. Bu yüzden güç versin diye yağlı ballı yiyenler hata yapıyorlar. Önemli olan çok kalori almak değil, sağlıklı ve fit olmaktır.
Kriz sonrası seks...
BİR kriz durumunda kalpte hasar gören dokuların iyileşmesi için 4-6 haftalık bir süre geçmesi gerekiyor. Ben en az bir ay sekse ara vermelerini istiyorum. Sonra seks yapabilirler.
Yürürken göğsünüze ağrı gelmiyorsa, tansiyonunuz kontrol altındaysa seks yapmanızda ve bu ilaçları kullanmanızda bir mahsur yoktur. Nitrat grubu hap, spray (isordil, monoket, monodur vb.) alanların bu grup ilaçlardan uzak durması gerekir.
Neye dikkat etmeli
BİR erkeğin, kendini iyi hissetmediği zaman seks yapmaması gerekir. Seksten önce fazla yememeleri, karınlarını tıka basa doyurmamaları önemli. Birde seksten önce alkol almamalarını tavsiye ederim. Son olarak dil altı hap alanların ilaçlarını kolay ulaşabilecekleri bir yere koymalarını hatırlatalım.
Çapkınlık riskli
İlaçlarla ve yaşınıza uygun sıklığın üzerinde ilişki kuruyorsanız risk artar. Çapkınlık yapan evli erkeklerin riski daha fazladır. Archive of İnternal Medicine dergisinde yayınlanan bir araştırma “Yeni bir partnerle alışık olunmayan bir ortamda seks yapmanın” riski artırdığını gösterdi. Burada birden fazla faktör rol oynuyor olabilir; yabancı saha heyecanı, başarı korkusu, ya eşim duyarsa endişesi...