Londra ziyaretinizde önünden bilinçli olarak geçip resim çekeceğiniz ancak son yıllarda güvenlik sebebiyle fazla yaklaşamayacağınız Başbakanlık Ofisi, İngiltere’deki kullanımı ile ‘Number 10’’in hikayesini ve en uzun süre görevde kalan, ağır eleştirilen, korkunç karikatürleri yapılan Sir Robert Walpole beyi yazmak istedim. Mart 1745 ölüm yıldönümüdür.
İngiltere’nin en ünlü kapısı Downing Street 10…
Başbakanlık Ofisi olarak bilinen 10 numara ve civarı 1600’lü yılların sonunda inşa edilse de temelde İngiltere’nin ilk başbakanı kabul edilen Sir Robert Walpole’e ofis olarak Kral II. George tarafından verilir.
Sir Wolpole maliye bakanı olarak çok eleştiri alır. İngiltere tahtında gözü olmayan ve hala Almanya’daki yaşamını özleyen kral 2. George’un sosyal ve becerikli karısı Caroline, Sir Walpole’un kalmasını sağlar. Aynı kraliçe dönemin İstanbul elçisinin eşi Lady Mary Montague ile arkadaştır ve İstanbul’da tatbik edilen çiçek aşısının sağlıklı netice verdiğini, kendi çocuğuna da uyguladığını kraliçeye bildirir. Bu haberleşmenin üzerine Londra’da çiçek hastalığı yeniden patlak verince kraliçe aşıyı kendi ailesine uygular. Büyü ve kocakarı ilaçları gibi sonuç vermeyen uygulamalardan ziyade bilimsel yöntemlerin benimsenmesi için verdiği çabalarla kendisinden önceki hanedanlardan farklıdır. Fransa’dan kaçan İngiltere’ye sığınan feylozof Voltaire’in dediğine göre 10 binden fazla çocuk hayatlarını kraliçeye borçludurlar.
Halk gözünde çok kıymetli olan ve ölümüyle ilahi adaletin nasıl kraliçeyi alıp kralı bıraktığını soran şiirler yazılan Kraliçe Caroline tüm ağır eleştirilere rağmen Walpole’un elini güçlendirir.
Fikir özgürlüğünün yaygınlaşmaya başladığı ve alınan kararları, kişisel zaafları karikatür yoluyla eleştirmenin çok yoğun olduğu bir dönemde Walpole devlet hazinesinin kapısını tıkamış surette çizilir. Vergileri düşürmüş ama rüşvetin yaygınlaşmasına sebebiyet verdiği gerekçesiyle karikatüründe çıplaktır ve devlet adamları dahil içeri girmek için kendisinin poposunu öpmeleri gerekmektedir.
Bu eleştiri ve hiciv ağır kabul edilse de bu dönem monarşinin bile ağır eleştiri aldığı bir dönedir. Monarşinin kararlarını eleştirmenin vatana ihanet suçu olmadığı yıllardır. Kralın sadece Tanrı’ya karşı değil aynı zamanda parlementoya ve kamuoyuna karşı sorumluluğu vardır.
İngiltere politikasının temellerinin atıldığı merkez enteresan bir şekilde Tony Blair’in başbakan olduğu dönemde bir değişiklik geçirir. Blair Ailesi kalabalık olduğu ve 11 numara daha büyük olduğu için Maliye Bakanı Gordon Brown ile evleri değiştirirler. Bu değişiklik diğer tüm başbakanlar tarafından devam ettirilir, yani 1997 yılından biri aslında başbakanlık 11 numaradır, buna rağmen bilinen, kabul edilen, resmi belgelere ve haberlere konu olduğunda 10 Numara’dan bahsedilir.
Kapısında da hala daha ‘First Lord of the Treasury’ yazar ve Sir Walpole’e işaret eder. Bizdeki Hazine-i Amire veya Mansure Hazinesi veya Maliye Nezareti gibi.
Bu arada eğer 10 numarayı daha yakından incelemek ve resmini çekmek isterseniz size bir önerim var, hemen çok yakınında Adam Caddesi’ndeki 10 numaraya gidin. Bu tip evlerin tarzları ve kapı girişleri aynı olduğu için Başbakanlık Ofisi ile ayırt edilemeyecek aynılıktadır.