DİYARBAKIR (AA) - Diyarbakır'da, mülkiyeti Kültür ve Turizm Bakanlığına devredilen Diyarbakır Cezaevi'nde restorasyon çalışmasına başlandı.
Merkez Bağlar ilçesinde 1972 yılında yapımına başlanan Diyarbakır Cezaevi, 4 Temmuz 1980'de açıldı. 12 Eylül 1980 sonrası askeri yönetime devredilerek "Sıkıyönetim Askeri Cezaevi" olarak kullanılan cezaevinin adı, 12 Eylül askeri darbesinden sonra kötü muamele ve işkencelerle anıldı.
Hakkında birçok belgesel ve kitabın yazıldığı cezaevi, Adalet Bakanlığına devredildiği 9 Mayıs 1988'den itibaren ceza infaz kurumu olarak kullanıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 9 Temmuz 2021'de kenti ziyaretinde, "Geçmişte uzunca bir dönem adı zulümle, işkenceyle, insanlık dışı muameleyle anılan Diyarbakır Cezaevini yakında boşaltıyor ve kültür merkezi olarak sizlerin hizmetine sunuyoruz." açıklamasının ardından çalışmalar başlatıldı.
"Müze ve Kültür Alanı" olarak kullanılmak üzere 11 Ekim 2022'de Adalet Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında imzalanan protokolün ardından Kültür ve Turizm İl Müdürlüğüne devredilen Diyarbakır Cezaevinin tabelası 24 Ekim 2022'de indirildi.
Diyarbakır Cezaevi, yapısal özellikleri ve kent hafızasındaki anı değeri nedeniyle 25 Ocak 2023'te Koruma Bölge Kurulu tarafından "Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı" olarak tescil edildi. Tescilin ardından, cezaevinin bir müze olarak işlevlendirilmesi ve restorasyon projeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2023-2024 yıllarında titizlikle yürütüldü.
Proje kapsamında, 1980-1984 yıllarında cezaevinde kalan vatandaşlarla görüşülerek dönemin tanıklarıyla istişareler yapıldı. Ayrıca, 12 Eylül askeri darbesi sonrası cezaevinde yaşanan olayları en doğru şekilde aktarmak amacıyla yayımlar, görseller ve kaynaklar araştırıldı. Bakanlık nezdinde oluşturulan Danışma Kurulu, sürecin hassasiyetle yürütülmesini sağladı.
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından yapılan ihale sonucunda 17 Eylül 2024'te yüklenici firmaya teslim edilen 49 bin 200 metrekarelik alan üzerine kurulu cezaevinde, restorasyon çalışması başlatıldı.
- Kültürel ve sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapacak
Restorasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra Diyarbakır E Tipi Cezaevi yerleşkesi, yalnızca bir anı müzesi olarak değil, aynı zamanda çeşitli kültürel ve sanatsal etkinliklerin düzenleneceği bir alan olarak da hizmet verecek.
Projede, anı müzesinin yanı sıra kütüphaneler, eğitim atölyeleri, geçici sergi alanları, çok amaçlı salon ve arkeolojik sergi alanı da yer alıyor. Ayrıca, açık hava etkinlik alanları, yeşil alan düzenlemeleri ve otopark yapılması planlanıyor.
Restorasyon çalışmalarının gelecek yıl eylül ayında tamamlanmasının hedeflendiği belirtildi.