MİHRİŞAH SAFA
Londra Yunus Emre Enstitüsü, yeni yılın ilk etkinliğinde ünlü koleksiyoner ve araştırmacı yazar Kemal Giray’ı misafir etti. “I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Cephelerindeki Savaş Esirleri” adlı yeni kitabını okurlarıyla buluşturan imza günü ve söyleşiye büyük ilgi gösterildi.
Sayısı milyonları bulan savaş esirleri, savaş esnasında ve dahi sonrasında savaştan en çok etkilenen kesim olmasına rağmen, savaşın en az konuşulan unsurlarından kabul edilir. Hapsedilmek, unutulmak ve savaşın stratejik piyonları olarak kullanılmak, Yeni Zelanda, Hindistan, Afrika ve Avustralya gibi birçok farklı milletin üyesi olan savaş esirlerini ortak paydada buluşturmuştu.
BİRKAÇ KITADAKİ KAMPLARI İNCELEDİ
Konuşmasına Birinci Dünya Savaşı'ndaki Savaş Esirleri hakkında genel bir açıklama ile başlayan Giray, Osmanlı cephesinde esir düşen yüz binlerce kişiye dikkat çekerek, Kızılay'ın ve Kızılhaç'ın savaş kamplarında genel bakım ve dökümantasyon konusunda oynadığı önemli rolü hatırlattı.
İlk olarak İngiltere, Fransa ve Rusya'nın rehin aldığı Osmanlı esirlerini inceleyen Kemal Giray, katılımcılara Avrupa, Güney Asya ve Mısır’daki Esir Kampları’nda ilgi çekici ve zaman zaman yürek parçalayıcı bir kamp turu yaptırdı.
Konu ile ilgili çeşitli görsellere yer veren Giray, konuşmasının ilerleyen dakikalarında Osmanlı İmparatorluğundaki kampları anlattı.
Yazar savaş esirlerinin kamplarda futbol takımları oluşturması, anılarından ilham alarak tiyatro oyunlarını canlandırmaları, varlıklarını kendi aralarında takas etmeleri ve geri dönme vaadi ile şartlı tahliyeye ayrılmalarına izin verilmesi gibi esir kamplarının birçok şaşırtıcı unsuruna işaret etti.
Giray, tarihin ve coğrafyanın geniş alanlarını incelerken, savaş esirlerinin deneyimlerini genellememeye özen gösterdi. Kızlarının doğum günlerini kutlayan babalar, birbirlerine yeterince sık yazmadıkları için darılan erkek kardeşler gibi bu araştırma aracılığıyla edindiği dokunaklı hikayelerin altını çizdi.
Ayrıca Koumaşmasında mahkûmların aşağılanmak, açlık, alışılmadık iklimlerde ve insancıl olmayan çalışma kamplarında yaşadıkları zorluklar gibi konuları da detaylı bir şekilde ele aldı. Giray, sunduğu mektuplar, kartpostallar ve resimlerle hazırlanmış tüm bu hikayelerin tek bir güçlü mesajda birleştiğini belirterek konuşmasını sonlandırdı.
KİTAP HAKKINDA
Yazar Giray’ın 25 yılı aşkın süre boyunca büyük bir titizlikle özel koleksiyonuna kattığı I. Dünya Savaşında Osmanlı Cephelerinde Esir Düşenlere ait mektup, kartpostal, orijinal fotoğraf ve diğer belgelerin ışığında hazırladığı bu kitap, Osmanlı Cephelerindeki savaş esirlerinin hayata nasıl tutunduklarını etkileyici bir şekilde ortaya koyuyor. Savaş esirlerinin günlük yaşamlarından kesitler sunan ve savaşın insan ruhunda bıraktığı derin etkilerin izlerini süren Kemal Giray, okuyucuya Birinci Dünya Savaşı’nın gün yüzüne çıkarılmamış insan hikayelerini anlatıyor.
2015 yılında Londra Yunus Emre Enstitüsü tarafından Birleşik Krallık Avam Kamarası'nda organize edilen “Passed by Censor: PoWs in the Great War on the Ottoman Front” adlı sergi hem büyük bir ilgiyle karşılanmış, hem de yazara bu kitap için ilham kaynağı olmuştu.
Birinci Dünya Savaşı'nın bu acı ve hüzün dolu hikayesini gün yüzüne çıkmamış kişisel belgelerin sergisi eşliğinde yazar Kemal Giray’dan dinleyen katılımcılar savaş esirlerinin hayat hikayelerini takdir ederek ve onların hikayelerini daha detaylı öğrenme arzusuyla ayrıldı.
