Ekonomi tarihin tüm evrelerinde farklı formlara bürünmüş ve hemen her yüzyılda yepyeni bir gündemle insan hayatını kucaklamıştır. İlk insan gruplarının kullandığı takas ekonomisinden günümüze kadar geçen sürede siyasi, bilimsel, doğal ve sosyal olaylardan etkilenen ekonomi şimdilerde iki temel konuyu geleceğe taşımak üzere. Bunlardan birisi yakın zamanda Nobel ödülü ile ünlenen “Davranış Ekonomisi” iken diğeri davranış ekonomisi ile yakın ilişkili olan ama bence aynı başlıkta değerlendirilemeyecek “İtibar Ekonomisi”dir.
***
Somut örneklerle daha iyi anlayacağınızı düşündüğümden uzatmadan sizlere birkaç başlık sunacağım. Örneğin bir zamanlar altına, sonrasında petrole ve günümüzde hiçbir değere endeksli olmayan ve değerini sadece sahip olduğu itibara borçlu olan dolar bunun bir örneğidir. Ya da çok başarılı olmayan ve defalarca batmış fakat her seferinde küllerinden doğmuş olan bir tanıdığım iş adamının aslında sahip olduğu itibar ile piyasada iş yapıyor olması da konunun iş hayatına yansımasına bir örnektir.
***
Düşünüz siz de bir hayatınız da hiç insanlar bunda ne buluyor anlamadım ki! Dediğiniz bir şey veya bir kişi olmadı mı? Aslında bize göre mantıklı gelmeyen kararların neden insanlarca alındığını merak ettiğiniz? İşte bu soruların cevabı aslında tek bir kelimede saklı… İtibar…
***
Dolayısı ile diyebiliriz ki mantık ve duygular arasında oluşan farkın temel nedeni bir şeye veya bir kişiye karşı hissedilen itibari değerdir. Ve her geçen gün bunun farkına varan ekonomi, iş ve siyaset dünyası bu konunun üstünde çalışmalar yapmakta ve ortaklarının, müşterilerinin, vatandaşlarının, seçmenlerinin ya da her ne isimle olursa olsun insanların gözündeki itibari değerini ençoklamaya çalışmaktadır.
***
Anladık da bu bilgi bizim ne işimize yarar? Dediğinizi duyar gibiyim…
***
Her şeyden önce işin özünde bir müşteri, bir ortak, bir vatandaş ya da sadece bir insan olarak bir şeye veya bir kişiye gereğinden fazla değer vermek sizi üzebilir veya aldığınız kararlar sonucunda mağdur edebilir. Ek olarak bir ürüne veya bir insana karşı izlediğiniz reklam, dinlediğiniz insanlar veya okuduğunuz bir kitap önderliğinde olması gerekenden fazla değer verebileceğinizin farkında olmak sizi olası tehlikelerden koruyacaktır.
***
Unutmayınız çıkan nice savaşın da dökülen onca kanında şimdi çöpte dahi bulamayacağımız onca gereksiz ürünün alınmasının nedeninin de doğru şekilde dağıtılamayan itibar olduğunu anladığımızda ilerleyen günler için daha sağlıklı adımlar atmamız muhtemel olacaktır. Daha sağlıklı bir ortaklık ve girişim, daha makul bir evlilik, daha doğru bir satın alma kararı ve nicesi… Tüm bunları düşündüğümüzde ve bir kümeye topladığımızda koskoca bir ekonomi başlığı çıkmaktadır. İtibar Ekonomisi…
***
İlerleyen günlerde daha farklı açılardan bakacağız konuya ama şimdilik ince bir değinip devamını düşünmeyi size bırakalım… Her şeye ve herkese hak ettiği itibarı verip ve ona göre karar alıp davranış sergilemeniz dileği ile esen kalın…
***
Soru, görüş ve iletişim için Twitter: @muratozturk3455