ANKARA (AA) - İsrail, sızdırılan belgerele göre, ABD'de yürüttüğü "lobicilik ve propaganda" faaliyetleri kapsamında, Yabancı Temsilci Kayıt Yasası'ndan (FARA) etkilenmemek için yasayı delmeye çalışıyor.
Araştırmacı gazeteci Lee Fang ve Jack Poulson ile The Guardian işbirliğinde hazırlanan habere göre, İsrail hükümeti ABD'deki propaganda faaliyetleri için FARA'dan kaçınmanın yolları arıyor.
ABD'de 1938'de çıkarılan ve halen aktif olarak uygulanan FARA, hem dış kaynaklı çıkarları temsil eden kişi veya kurumların faaliyetlerinin Adalet Bakanlığına düzenli şekilde bildirilip kamuoyuna açıklanmasını gerekli kılıyor hem de ülkedeki "yabancı etki" unsurlarının takip edilmesini sağlıyor.
ABD yönetimi, Adalet Bakanlığınca yabancı herhangi bir ülke veya tarafla bağlantılı olduğu bildirilen kişi ve kurumların ülke içindeki faaliyetlerini FARA ile izliyor.
Sızdırılan belgelere göre İsrail hükümeti, yabancı destekli lobi faaliyetlerini açıkça göstermeyi zorunlu kılan ABD yasası hakkında hukuki tavsiye talebinde bulundu. Bunun nedeninin de yasanın uygulanması halinde İsrail hükümetiyle koordinasyon halinde çalışan ABD'li gruplara zarar gelebilmesi olduğu ifade ediliyor.
İsrail hükümetine ait sızdırılan e-posta ve belgeler, son yıllarda bu tür olaylarla gündeme gelen ABD merkezli bir sivil toplum kuruluşu "Distributed Denial of Secrets" tarafından yayımlandı. Belgelerin asıl kaynağı ise nisanda İsrail Adalet Bakanlığına sızdığını ve yüzlerce gigabaytlık veriyi ele geçirdiğini duyuran "Anonymous for Justice" adlı grup olarak biliniyor.
İsrail Adalet Bakanlığının "hacklenmesiyle" ortaya çıkan e-postalar ve yasal bildirilerde yetkililerin, ABD'deki "İsrail'i savunma çabalarının" FARA'yı tetikleyebileceğinden endişe duyduğu görülüyor. Ayrıca belgelerde yetkililer, İsrail'in ABD'deki faaliyetlerini sürdürürken yasa kapsamındaki incelemelerden kaçınmak için yeni bir kar amacı gütmeyen kuruluş oluşturmayı da öneriyor.
- FARA soruşturması riski bağışçıları da endişelendiriyor
İsrail, başta ABD olmak üzere 2017'de yurt dışındaki imajını iyileştirmek için "Kela Shlomo" adlı bir grup kurdu. Bu grup 2018'de "Concert" ve 2021'de "Voices of Israel" adını aldı. Bu grupların kurulmasındaki amacın, İsrail'in Filistinlilere yönelik politikalarını protesto etmek için yürütülen "Boykot, Tecrit ve Yaptırımlar Hareketini" zayıflatmak olduğu belirtiliyor.
Temmuz 2018 tarihli yasal strateji belgesinde, FARA'ya uygun şekilde çalışılması durumunda, İsrail'den finansman ve direktif alan bazı ABD'li grupların itibarının zarar görebileceği ve bu grupların şeffaflık gerekliliklerini sağlaması için zorlanabileceği belirtildi. Ayrıca başka bir belgede yer alan bilgiye göre, bağışta bulunan kişiler fon gruplarının da FARA altında kayıtlı olmasını tercih etmiyor.
Örneğin, The Forward'ın 2018'deki haberine göre de bazı Yahudi-Amerikan kuruluşlar "Concert"e FARA riski nedeniyle fon sağlamayı reddetti.
İsrail'e ait belgelerde, ABD'de dağıtılan "propaganda" materyali olarak nitelendirilebilecek herhangi bir çalışmanın kopyasının ABD Dışişleri Bakanlığına 48 saat içinde teslim edilmesi gerekliliği FARA'dan kaçınmak için bir sebep olarak gösteriliyor.
Temmuz 2018'e ait İsrail belgelerinde geçmişte FARA'nın "Rusya ve Pakistan gibi ABD'ye düşman ülkelere" uygulandığı belirtilirken, ABD ile İsrail arasındaki ilişkiler özellikle lider bazında olumsuz etkilenmesinin ABD Adalet Bakanlığınca resmi bir soruşturmaya neden olabileceği ifade ediliyor.
Bu kapsamda İsrail hükümeti, Washington'da önde gelen seçim ve kampanya hukuk firması Sandler Reiff'le, İsrail'i "savunan" grupların çalışmalarının FARA kapsamında teşkil ettiği riski analiz etmesi için anlaştı.
- Üçüncü farklı bir kuruluşla FARA'dan kaçınılması İsrail'e önerildi
FARA'ya kayıt olmayı ve bununla ilişkili inceleme sürecini engellemek için, hukuk danışmanları İsrail'e fonların ABD menşeli üçüncü bir kar amacı gütmeyen kuruluş aracılığıyla aktarılmasını öneriyor.
Geçmişte İsrail Stratejik İşler Bakanlığında hukuk danışmanı olarak görev yapan Liat Glazer, kar amacı gütmeyen kuruluşun resmi olarak İsrail'den yönetilmeyeceğini ancak gayriresmi koordinasyon mekanizmalarıyla "denetim ve yönetim araçları" olacağını söylüyor.
Glazer, Aralık 2019'daki e-postasında İsrail'in FARA konusunda hukuki tavsiye almaya çalıştığının ortaya çıkması durumunda, bunun "İsrail devletinin ABD'deki meselelere kabul edilemez şekilde müdahale etmek istediği iddialarını gündeme getirebileceğini ve İsrail-ABD ilişkilerindeki hassas bir konuda kamuoyunda tartışma yaratabileceğini" belirtti.
Eski istihbarat görevlisi ve İsrail ordusunda görev alan Sima Vaknin-Gill de "Kela Shlomo"nun kurulma sürecinde görev aldı ve FARA'dan kaçınılmasına dair belgelerde ismi yer alan kişilerden biri. Ayrıca "Antisemitizm Hareketiyle Mücadele" adlı kuruluşun yönetim kurulunda yer alan Vaknin-Gill, FARA'nın teşkil ettiği riski azaltmak için "Concert" tarafından fonlanacak yeni bir kuruluş kurma teklifinde de bulundu.
Lobicilik konusunda uzman Craig Holman, İsrail hükümet yetkililerince ABD politikasını ve kamuoyunu dış politika konusunda etkilemek için açık bir çaba olması halinde, dahli bulunun her katılımcının FARA'yı ihlal etmiş olacağını dile getirdi.