Vicdan hani şu her kavgada her tartışmada irademize hakim olamayıp bağıra bağıra ''Sende vicdan yok mu?'' dediğimiz insani merhamet!''
Ben diyorum ki aslında hiç bir insanda vicdan ve merhamet yok evet doğru duydunuz. Herhangi bir olayda durumda aniden meydana gelen acıma güdüsüdür. Aslında vicdan ve merhamet insanın içine verilmiş hissiyatlar değildir. Yaşamakla elde edilen davranışların daha naif daha hoşgörülü halidir. Hepimiz zorunlu olarak kabul gördüğümüz vicdan kimsede yok. Kendi isteğiyle gelişir ona göre davranışlarda uyum hoşgörü ya da ahlak dışı hal hareketlerin sergilenmesini sağlar. Hayata fazla duygusal daha çok düzenli bakıyoruz. Birçok meziyet annen karnından çocuğa geçmiyor malesef.
Vicdan belirli olaylar sonucunda o an gelişen insani duyarlılıktır. Tıpkı sonradan kazandığımız karakter kişilik gibidir. İnsanlara göre vicdan kalp taşıyan her canlıda vardır. Kendi eğitimlerin dışında sadece yaşanmışlıklardan geriye kalan bu his bazı insanlarda daha hassas boyuttayken bazılarının kontrolleriyle doğru yerde doğru insana gösterilir bazı insanların ise hiç bilmediğini günümüzde ki üzücü olaylardan şahit olabiliyoruz. Zulmün, şiddetin derecesinin artması kötülükte sınır tanımamazlık buradan gelir. Düşünmenin unutulduğu arka cephedir vicdan soğuk birazda acımasız. Daha ne kadar acı vereceğini kestiremediği gibi insanlık dışı kendinden çıkmışlığın örneğidir.
Zamanla olaylar karşısında gösterdiğimiz bu hissel merhamet zamanla yok olabilmektedir. Yine burada yaşam mücadelesi insanların toplumdan soyutlanması nefretin baş gösterdiği kin ruhsal çöküntüyle birbirinin ya da kendini korumakta yetersiz insanlara, çocuklara, hayvanlara uygulanması sonucu git gide büyür ruh hastalığını zararlı hazza dönüşür.
Yani bazen olmayan birşeyleri arama gayretiniz tamamen sizin düşünememe yetersizliğinden gelmektedir. Gidipta kötü birinden iyilik yapmasını bekleyemezsiniz bunu ancak kişi kendi iradesiyle kabul ederse uygular. Bir laf varya iyilik vicdani cömertliktir bunu zorla yaptırmak yerine karşınızdakinin isteğiyle yapması daha mühimdir.