Faizler yükseldikçe satın almaya yönelik talepler azalıyor; ev kiralamak isteyenler çoğalıyor. Son zamanlarda mortgage masraflarında yaşanan artışlar, ilk evini almak isteyen birçok kişinin bu kararından vazgeçmesine ya da planlarını ertelemesine yol açıyor.
Konut piyasasındaki yavaşlamayla birlikte evlerin değeri de azalmaya başladı ve gelecek yıl ev fiyatlarında keskin düşüşler bekleniyor.
Satın alma planlarını erteleyenlerin de kiralık evlere yönelmesi, piyasadaki kiracı rekabetinin her geçen gün daha da artmasına ve kira fiyatlarının rekor seviyelere çıkmasına neden oluyor.
Geçen dönemlerde eski hükümet tarafından açıklanan mini-bütçe, piyasaları karıştırmış ve mortgage faizlerinin büyük oranlarda yükselmesine neden olmuştu.
Bankalar, piyasalardaki karışıklık nedeniyle birçok mortgage anlaşmasını yeniden fiyatlandırmak üzere piyasadan çekmişti.
The Guardian gazetesine göre, yine de mortgage faizleri, minibütçe öncesinde artmaya ve konut piyasası da yavaşlamaya başlamıştı.
Mini bütçe sonrasındaysa mortgage faizleri yüzde 6’nın üzerine çıktı. Bu seviyeler en son 2008 yılındaki mali kriz dönemlerinde görülmüştü. Bu durum aylık mortgage ödemelerinin yüzlerce sterlin artmasına ve satın alma taleplerinde çöküş yaşanmasına yol açtı.
Ülkenin en büyük yapı kooperatifi Naitonwide tarafından ekim ayı için yayınlanan veriler, ev fiyatlarının son 15 ayda, ilk aylık düşüşünü gerçekleştirdiğini gösteriyordu.
Fiyatlar yüzde 0,9 oranında düştü ve bu, Haziran 2020 tarihinden bu yana görülen en büyük düşüş oldu.
Londra’daki emlak acentesi Foxtons’a göre, 2022 yılının ilk dokuz ayında, başkentteki kira fiyatlarının bir önceki yıla kıyasla yüzde 22 oranında artış gösterdiğini bildirdi
The Guardian gazetesine göre, mortgage faizlerinin yeni yılda düşeceğini umarak kira piyasasına yönelen kişiler, kira fiyatlarındaki büyük artışın tek nedeni değil.
Capital Economics firmasından Andrew Wishart, evden çalışan kişilerin, fiyatı karşılayabilmeleri halinde paylaşımlı değil, yalnız kalacakları bir ev kiraladığını söylüyor. Tek başına ev kiralayanların sayısının, 2020-21 yıllarında 530 bin arttığı belirtiliyor.
Üç kişi veya daha fazla kişi olan bir evde kiraya çıkanların sayısınınsa 2 milyon azaldığı görülüyor.
Andrew Wishart, hayat pahalılığı baskılarının bu durumu tersine çevirebileceğini söyleyerek, konuyla ilgili sözlerini şöyle sürdürdü: “Yine de ortalama bir kira döneminin dört yıl sürdüğünü göz önünde bulundurursak, bu durum bir gecede gerçekleşmeyecek.”
Kira piyasasındaki ev eksikliği, doğal olarak kiracıların ödemeye hazır oldukları miktarın da artmasına neden oldu. Verilere göre, ortalama kira fiyatı haftalık 571 sterline çıktı.
Bu da yılın başlarından bu yana 100 sterlinlik bir artış anlamına geliyor. Yılın üçüncü çeyreğinde yeni kiracı sayısı da rekor kırdı. Her mülk için ortalama 30 kiracı birbiriyle yarışıyor.
Capital Economics tarafından yapılan tahminlere göre, ev alışverişleri 2023 yılında son on yılda görülen en düşük seviyeye düşecek. Ortalama ev fiyatınınsa yüzde 12 oranında azalması bekleniyor.
Faiz oranları hâlâ yükseliyor ve İngiltere Merkez Bankası’nın taban faizini aralık ayında yüzde 3,5’e çıkaracağı öngörülüyor.
Taban faizinin ilkbahar aylarında yüzde 4,25 ile zirve yapacağı tahmin ediliyor. Bu oran, daha önceleri yapılan tahminlerden daha düşük bir seviye olarak göze çarpıyor.
Capital Economics’ten Andrew Wishart’a göre, “mortgage faizleri 2024’e kadar tekrar yüzde 4 seviyelerine düşecek olsa da satın alınabilirlik seviyesinin talepleri toparlayacak kadar artması için, ev fiyatlarının yüzde 12 oranında düşmesi gerekecek.”
