5 mayıs, içinde yaşadığımız ülke Hollanda için, hüzün ve sevincin iç içe yaşandığı bir gündür.
Keder, hüzün ve acı…
Ülke, Alman Nazileri tarafından 1940 yılında işgal edilmişti.
Acılar, 1945 yılının mayıs ayına kadar devam etti.
5 mayıs 1945 tarihinde Hollanda bağımsızlığına kavuştu, özgür oldu ve sevinç başladı.
İşte, Hollanda tarihinin o karanlık yıllarında yaşananların tekrarlanmaması için, 1987 yılında hayata geçirilen “4 – 5 Mayıs Ulusal Komitesi” her yıl çeşitli etkinlikler düzenliyor.
Asıl görevi, 4 ve 5 mayıs tarihlerindeki etkinlikleri koordinasyon olan Komite, etkinliklerini her geçen yıl arttırıyor. Örneğin, 4 mayıs günü akşam saat 20.00’de Amsterdam Dam Meydanında organize edilen “İkinci Dünya Savaşı ve diğer savaşlarda hayatını kaybeden asker ve siviller için iki dakikalık saygı duruşu” etkinliği, bu Komitenin sorumluluğunda gerçekleşir.
Başta Amsterdam olmak üzere, ülkenin bir çok yerinde organize edilen 14 büyük özgürlük festivali, 5 mayıs günü organize edilen yüzlerce özgürlük yemeği, örgürlük seminerleri 4 – 5 Mayıs Komitesi tarafından koordine edilir. Bunun yanı sıra, Komite, bağımsızlık ve özgürlük etkinliklerinde kullanılacak materyalleri hazırlar, bu doğrultuda yapılacak programlara danışmanlık yapar.
4 – 5 Mayıs Ulusal Komitesi, ülkede 1940 – 1945 yılları arasında yaşanan insanlık dışı olayların canlı tutulması, unutulmaması ve nesilden nesile aktarılması için, sürdürülebilir projelerin hayata geçirilmesine zemin hazırlar. İşgal yıllarında yaşanan anıları, tecrübeleri birinci elden kayıt altına alarak, literatür oluşturur ve bu alanda kurumsal ve toplumsal hafıza oluşmasını sağlar.
Örneğin geçen yıl, 4 Mayıs günü saat 20.00’de yapılan iki dakika saygı duruşuna on binlerin yanı sıra, Kral Willem - Alexander, Kraliçe Maxima, Başbakan Mark Rutte, Amsterdam Belediye Başkanı Femke Halsema, Parlamento ve Senato üyeleri de katılmışlardı. Amsterdam Dam Meydanı, hınca hınç doluydu. Saygı duruşu etkinliğinde, gençler konuşmalar yaparak, dedelerine ve ailelerine yapılan Nazi uygulamaları dile getirerek lanetlemişlerdi.
Bu yıl da benzer etkinlikler, sayıları aratarak devam ediyor. İşgal yıllarında yaşanan acıların, tecrübelerin, satılmışlıkların, komşularını ihbar etmenin, korkaklıkların dile getirildiği 4 mayıs etkinlikleri, yerini sevinç ve mutluluğun dile getirildiği 5 mayıs bağımsızlık ve özgürlük etkinlerine bırakıyor.
Ulusal Komite öncülüğünde her yıl farklı bir il merkezinde başlayan 5 mayıs konuşmaları, bu yıl Overijssel İl Genel Meclisi’nde, Zwolle Belediyesi iş birliğiyle gerçekleşiyor. 5 mayıs günü saat 12.00’de başlayan program Hollanda’da Kamu yayıncılığı yapan NOS tarafından canlı yayınlanıyor. Bu programla, ülkenin 14 farklı merkezinde yapılacak özgürlük festivalleri de başlamış oluyor. Festivallere bir milyondan fazla Hollandalı katılıyor.
Bağımsızlık ve özgürlük kutlamaları çerçevesinde 200’den fazla özgürlük semineri, çalıştay, sergi, tiyatro gibi etkinliklerinde tanınmış veya az tanınmış yüzlerce sanatçı yer alıyor. 4 mayısı 5 mayısa bağlayan gece, Hollanda’nın Wageningen kentindeki 5 Mayıs Meydanında, kentin Belediye Başkanı tarafından her yıl, “özgürlük ateşi” yakılıyor.
5 Mayıs bağımsızlık ve özgürlük etkinliklerinin en önemli programları arasında “özgürlük yemekleri” yer alıyor. Bütün ülkede, küçük, orta, büyük ölçekli yüzlerce yemek organizasyonları yapılır. Belediyeler, sivil toplum kuruluşları, kütüphaneler, semt evleri tarafından organize edilen özgürlük yemeklerinin amacı, katılımcıların günlük yaşamda, gündeme pek gelmeyen özgürlük üzerine düşünmeye teşvik edilmeleridir. Bazı sokaklar, boydan boya özgürlük sofralarıyla donatılır ve her yaştan vatandaş katılım sağlar.
Bizler de, ülkenin yeni yerlileri olarak, bu etkinliklerde yerimizi almaya, her geçen yıl daha özen göstererek, gayret gösteriyoruz. 4 mayıs günü Amsterdam Dam Meydanındaki anma programına katılım sağlıyoruz. Ertesi gün, ya mahallemizdeki bir organizasyona katılıyoruz ya da kendimiz, dernek ve vakıf olarak özgürlük yemeği organize ederek, ulusal hareketlilikte yerimizi alıyoruz. Buna bir yerde muhtacız, zira tarihten ders almak istiyoruz. Çünkü, vicdan ve insanlığın öne çıkarılmasından yanayız.
Veyis Güngör
4 Mayıs 2023