Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Çin Halk Cumhuriyeti’ni ziyaret etti. Çin devlet yetkilileri Rutte’yi büyük bir saygı ile karşıladılar. Rutte’de Çinli yetkililere kollarını açarak onlara sarıldı. Çünkü Rutte, Çin’i “iyi dost” olarak görmektedir.(1)
Rutte’nin Çin ziyaretinde Ukrayna ve ticari ilişkiler önemli konulardandı. Rutte, Çin’e Rusya’yı dizginlemesi için ahlaki bir çağrı yaptı. Bu çağrı Çin hükümetini etkiler mi? Göreceğiz.
Bunların yanında Rutte, bir salonda Çin’in en prestijli üniversitesi Pekin Üniversitesi öğrencileriyle buluştu. Onlara şöyle dedi:
“Çin’in iyi bir dostu olarak burada Rusya’nın savaşı neden kazanamayacağını ve kazanmaması gerektiğini anlatmaya çalışıyorum. Çünkü eğer Rusya Ukrayna’da kazanırsa iş bununla kalmayacak.”
Çin’de öğrencilerin toplantılarda soru sorması yasaktır. Ama öğrencilerin Rutte’ye soru sormalarına izin veriliyor.
Bir öğrencinin tarihten ne öğrendiniz sorusuna Rutte, şu cevabı veriyor:
“Eğer uzun vadede başarılı toplumlara bakarsanız onları ayakta tutan şu değerleri görürsünüz: Demokrasi ve özgür basın her zaman o toplumlarda var olmuştur.”
İşte bu değerler bir toplumu ayakta tutar. Bence bu mesaj Çin devlet yetkililerine çok güzel bir mesajdır. Umut edilir ki Çinli yöneticiler Rutte’nin bu mesajını çok geç kalmadan değerlendirirler. Ve bundan ders çıkartırlar.
Çünkü bunun örneğini Sovyetler Birliği yaşadı. 1917 yılında kurulan Sovyetler Birliği, 1991 yılında yıkıldı. Neden? Çünkü demokrasi ve basın özgürlüğü yoktu. Kaldı ki geçenlerde yapılan seçimlerde Rusya Komünist Partisi ancak yüzde 3,7 oy alabildi. Öyleyse devletlerin yaşamasının ana omurgası, demokrasi, özgür basın, insan hakları, refah düzeyinin yükseltilmesidir.
Bir öğrenci “Avrupa’nın Ukrayna’ya neden bu kadar çok destek sağladığını soruyor. Rutte şöyle bir cevap veriyor:
"Rusya'nın kazanmaması bizim dünyamızın güvenliği açısından hayati önem taşıyor. Bunu kesinlikle Çinli liderlerle konuşacağım ve umarım onlar da bunun Avrupa'da bizim için ne anlama geldiğini anlarlar."
Sorular Rutte’nin fikrini belirtmesine olanak tanıyor. Onun için bu durumdan Rutte’de memnun kalıyor.
Bu arada Rutte, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Başbakan Li Qiang'ın yanı sıra Hollanda iş dünyasının temsilcileriyle görüştü.
Çünkü Çin, Hollanda’nın hâlâ önemli bir ticaret ortağıdır. Rutte, Hollanda ile Çin arasındaki ticaretin 2013'ten bu yana ikiye katlandığını defalarca tekrarlıyor.
Çin, dünyanın en büyük ikinci ekonomisine sahiptir. Bu bakımdan Hollanda, Çin'le ilişkilerini sürdürmeye çok önem veriyor.
Rutte, Çin'i ima edildiği gibi NATO başkanlığına aday olarak değil, Hollanda'nın görevden ayrılan Başbakanı olarak ziyaret etti. Çünkü Rutte’nin adı bugünlerde NATO başkanlığında geçmektedir.
Devletlerin milli ve ekonomik çıkarları ve bu çıkarları korumaları çok önemlidir. Çünkü tek başına bir devletin yaşaması çok zordur. Ülkeler arası ekonomik, ticari ve siyasi ilişkiler bu bakımdan çok önemlidir.
Bekir Cebeci
Rotterdam, 30 Mart 2024
E-mail: info@bekircebeci.com
Kaynakça:
1) de Volkskrant, 28 Mart 2024