Gül ile devedikeni birliği

Gelin daha 15 yaşına varmamıştı, İskoç devedikeni ve Tudor gülünün romantik ama bir o kadar da politik beraberliği ne anlama geliyordu daha belli değildi. Gelecek de hem iki ülkenin ve hem de evlenen çiftlerin için belirsizdi.
7. Henry’nin kızı Margaret ile İskoç Kral James 8 Ağustos 1503 yılında Edinburg’un Holyrood Sarayı’nda evlendiler.
Bu evliliğin yıl dönümünde hem evliliğe ve hem de İngiliz-İskoç çekişmesine bakalım mı İskoçya’ya yapılabilecek seyahatin en anlamlı ve en olası ayında?

Bu evlilik, bir yüzyıl sonra İskoç kralını İngiliz tahtına oturttu ve bir yüzyıl daha geçince de iki ülke parlamentosunu birleştirdi. Ama önce iki ülke ilişkilerinde yine de herşey daha da karmaşık hale geldi önce; ölüm ve idam ama en çok da İskoçların boynunu büktü.

Aslında 7. Henry bu politik evliliği tesis ederken ileri görüşlü bir yaklaşımla İskoç kralı İngiliz tacını giyecek ama kazanç daha çok İngilizlerde olacak diyerek ilginç bir öngörüde bulundu.


Aslında 1300’lü yıllardan beri yaşanan ilk barıştı ama İskoç Kralı 4. James’e avantaj getirmediği gibi evliliğinde de az mutlu oldu. Ayrıca kayınpederi 1509 yılında ölünce kral olan 8. Herny ile de arası hiç iyi olmadı; kendisine söz verilen çeyiz de verilmeyince barış sadece 15 yıl sürdü.
James İngiltere ile savaşırken öldürüldü, halbuki İskoçya’nın o zamana kadar oluşturabildiği en kalabalık orduyu toplayıp İngiliz sınırını geçti ama kendisinin ordunun önünde savaşa durması hataydı der tarihçiler. Bunu yaparak hem ordunun konumuna hakim olamadı ve hem de sonunda canından oldu. Savaş alanında ölen de son kral oldu.

4. James adil ve yenilikçi bir kraldı, deniz gücünü oluşturulması, buluşların yapılması, matbaanın ülkeye getirilmesi, Edinburg tıp fakültesinin kurulması dendiğinde akla o gelir.
Ama yine de ölümüyle İskoçya yeniden karıştı, geride bıraktığı oğlu James kral olamayacak kadar küçüktü; 17 aylıktı.

Bu evlilik neticesinde doğan çocuklar 5. James, onun kızı Mary (İngiltere’de de bir Mary olduğu için ona İskoçların Mary-si denildi) ve onun oğlu 6. James İngiliz krallığı ile anne tarafından akraba oldukları için ve tahtta hak iddia edebilecekleri/ettikleri için işler biraz daha zorlaştı ve hapsetme-kan dökme türü şeyler yaşandı.

Zaten 8. Henry kız kardeşinin çeyizini vermemişti; kızgınlık vardı.
Sonra aynı Henry’nin ordusu İskoç krallarını öldürmüştü ve bebek kral naiblik dönemi getirdi.
İngiliz krallığı kadınlara kaldı; bu kadınların sonuncusu da çocuksuzdu ki tacın İskoçya’dan gelen birinin başına giydirileceği belliydi ama istenmiyordu tabi.

Kuzenler çatışması, karşılıklı taht oyunları ve bir yüzyıl sonra  prenses Margaret Tudor’un torunları İngiliz tahtına çıktı.
O sebeple tarihi figürlerin hayat hikayelerini okumak ve sonra aniden unutmak çok normal ve mümkün. Çünkü İskoçların kralı 6. James İngiltere’de 1. James olarak bilinir…tabi bir de başına gelenlerden ötürü iyi de bilinir.
6. James İskoçya’dan İngiliz tahtına oturmaya giderken her 3 yılda bir geleceği sözünü verdi ama sadece bir kere gitti; 22 yolda bir kere.

Kendisinden sonra da oğlu ve torunu Charles olarak tahta geçtiler; diğer torunu James’in kızı Anne zamanında da iki ülke parlementoları da birleşti ve böylece tam birlik sağlandı.
Kraliçe Anne de beşinci kuşaktan babaannesinin, İngiliz prenses Margaret, İskoçya’ya gelin giderek Stuart Hanedanı’na verdiği çocuklardan biri olarak bu hanedana son verdi. 18 gebelikten hiçbir çocuğu sağ kalmadı, en büyük umudu oğluna üç imparatorluk bırakacaktı; İngiltere’den İskoçya’ya ve bir de İrlanda’yı da ama olmadı.

Soyun devamında kadın-erkek eşitliğinin olmadığını; kadının ağırlığını ve önlemini de göstermedi mi?