Bozulmuş açlık glikozu ya da halk arasındaki tanımıyla gizli şeker hastalığına glikoz intoleransı denir. Glikoz intoleransı olan kişilerde metabolizma bozukluğu çok sık görülür. Aslında diyabete giden ilk adım olarak da görülebilir ve şeker hastalığı öncesi durumdur. Ancak erken diyabet tanısı ve diyabetlinin durumu kontrol altına almaya istekli olması, diyet ve egzersiz ile söz konusu seyir değiştirilebilir. Burada glikoz intoleransı olanların düzenli olarak kan şekeri izlemi yapmaları, bu izlem verilerine göre sağlık uzmanının vereceği beslenme ve egzersiz planına uygmaları süreci değiştirebilmektedir.
Glikoz Tolerans Bozukluğunun oluşum mekanizmasının özellikle, dokularda insülin kullanımına karşı direnç gelişmesi ile başlamaktadır.
Yapılan çalışmalarda özellikle BMI 25’ten fazla olan bireylerde karın bölgesinde gerçekleşen yağ toplanmasının glikoz töleransında bozulmaya yol açtığı görülmüştür.
Özellikle erişkin kişilerde görülebilen glikoz tolerans bozukluğu tablosu, zaman içinde tip 2 diabet oluşacağının göstergesidir.
Gelişmiş ülkelerde erişkinlerin yaklaşık %15’inde görülmektedir. Bu oranın gelişmiş ülkelerde artmış olmasının nedeni daha hareketsiz bir yaşam ve artan şişmanlıktır.
Tip 2 diabetik kişilerde diabet teşhisi konulmadan önceki 8-10 yıl süresince hastalığın “Glikoz Tölerans Bozukluğu” (GTB) şeklinde sürmüş olduğu düşünülür.
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) kriterlerine göre;
75 gr oral glikoz alımından sonra plazma şeker seviyesinin ikinci saatlik glikoz değerinin 140-200 mg/dl arasında olması ile tanı konur. Bu testin en az iki kez bu sonucu vermesi ile GTB tanısı konur.
Tanının kesinleşmesi ile birlikte kişinin kan değerlerine ve beden ölçümlerine göre tıbbi beslenme tedavisi uygulanması oldukça önemlidir. Fiziksel aktivite ve dengelenmiş sağlıklı beslenme programı ile vücut metabolizması dengelenebilir. İnsülin direnci ve GTB kilo verdikten sonra düzelmektedir. Diabetli hastalarda dahi kilo kaybı kan şekerini normale döndürebilir. Egzersiz de kilo kaybından bağımsız olarak GTB ve insülin direncini düzeltir.
Diyetisyen Öykü UMAN
42 Harley St- London
Kaynak https://www.diabetes.org.uk/