10 Aralık, ‘Dünya İnsan Hakları Günü’dür. Bu çerçevede, on dört yıldır Amsterdam’da ‘Avrasya Buluşmaları’ yapılır. Her yıl, Türk dünyasından bir isim, bir ülke veya topluluk seçilir. Örneğin, geçen yıl aralık ayında, kaleminden "Çırpınırdı Karadeniz" marşı dizelerinin de döküldüğü, Azerbaycan'ın istiklal şairi Ahmet Cevad anılmıştı. Bir önceki yıl ise, doğumunun 90’ıncı yılında Cengiz Aytmatov’u anma programı yapılmıştı.
‘Balkanlarda sivil toplum, demokrasi ve insan hakları semineri’, ‘Hollanda’da Özbekler’in korkunç serüveni’ ve ‘Rabia Kadir: Sürgünde 10. Yılı’ gibi programlar da organize edilmişti.
Avrasya Buluşmaları, Hollanda’da 2011 yılında oluşturulan, ‘Avrasya Sivil Toplum Forumu’nun bir alt faaliyeti olarak gelişti. Forum, Avrasya coğrafyasında etkin olan sivil toplum kuruluşları arasında işbirliğini oluşturmak ve güçlendirmek için hayata geçirilmiştir. Forum, başta sivil toplum kuruluşlarının kapasitelerini geliştirmek olmak üzere, araştırma ve analizler yaparak toplumsal kalkınmaya katkıda bulunmayı amaçlar.
Avrasya Sivil Toplum Forumu’nun, geçtiğimiz yıllarda hayata geçirdiği proje ve faaliyetlerinin bazıları şunlardır:
-Bosna Kültür Gezisi ve Amsterdam’da Bosna Kültür Gecesi
-Kaşgarlı Mahmud Konferansı
-Hollanda’da Türkmen Günü
-Lahey’de Uluslararası Dağlık Karabağ Sempozyumu
-Hollanda’da Doğu Türkistan Günü
-Kosova’da Hafta Sonu Demokrasi Okulu
-Nogay dilinde Akça Nenem Romanı Yayını
-Türk Dünyası Karma Resim Sergisi
-Hollanda’da Mısır Dayanışma Akşamı
-Macaristan Turan Kurultayı Günü
-Amsterdam Avrasya Buluşmaları…
Hollanda’da yaşayan Uygur, Kırgız, Özbek, Nogay, Türkmen ve Azerbaycan sivil toplum kuruluşlarının da yer aldığı, ‘Avrasya Buluşmaları’, 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü çerçevesinde yapılır. Programda her yıl, bir Türk devlet ve topluluğundan seçilen sembol bir isim ile, insan hakları, demokrasi, sivil toplum konularıyla, Türk dünyasındaki gelişmelere dikkat çekilir. Bu doğrultuda geçmiş yıllarda yapılan programlardan seçilen üç isim ve topluluk şu şekildedir:
‘Rabia Kadir: Sürgünde 10. Yılı Anma Programı’, Dünya Uygur Kongresi Başkanı Rabia Kadir hanımefendinin de şeref misafiri olarak katılımıyla (2015) Amsterdam’da yapıldı. Programda, Rabia Kadir, ‘Dünya İnsan Hakları Günü’nde Doğu Türkistan’da İnsan Hakları’ konulu bir konuşma yaptı. Organizasyon, Rabia Kadir’e sürgünde devam ettirdiği Doğu Türkistan davasına verdiği hizmetten dolayı, ‘Kaşgarlı Mahmud özel gümüş madalyası’ takdim etti.
“Doğumunun 90’ıncı Yılında Cengiz Aytmatov Anma Programı” (2018) yapıldı. Programda, o günkü Hasan Kalyoncu Üniversitesi Rektörü Sn. Prof. Dr. Edibe Sözen’in, twitter hesabından yayınladığı, “Cengiz Aytmatov, W. Shakespeare ve Tolystoy’dan sonra, dünya’da en çok okunan üçüncü yazardır. Eserleri 157 dile çevrilmiş ve 2018 yılı, ‘Aytmatov Yılı’ ilan edildi?” mesajına dikkat çekildi. Cengiz Aytmatov’un zorlu hayatını anlatan bir belgesel seyredilirken, Kırgızistan müziklerinden örnekler ve mutfağından yemekler sunuldu.
‘Çırpınırdı Karadeniz’ marşının yazarı, Azerbaycan’ın istiklal şairi ‘Ahmet Cevad’ı Anma Programı’, covid-19 salgınından önceki son program oldu. Programda TRT tarafından hazırlanan ‘Ahmet Cevad Anısına Vefa Belgeseli’ gösterildi. Belgeselde Ahmet Cevad’ın dünya görüşü, mücadelesi, çileli hayatı ve Türk dünyası için mesajları yer aldı. Ayrıca, şair Sima Caferova ve İlham Babayev’in eşliǧinde, Ahmet Cevad’a ait, ‘Ben Kimim?’ ve ‘Türk Ordusuna’ adlı şiirleri de okundu programda.
Bu yıl, covid-19 salgını sebebiyle söz konusu programlar icra edilmedi.
Her ne kadar, bu yıl program yapılmasa da, geçtiğimiz yıllarda yapılan programlara bir göz attık. Hem,10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü hem de Amsterdam Avrasya Buluşmaları çerçevesinde, Türk Dünyası’nı ve sorunlarını hatırladık.
Amsterdam Avrasya Buluşmalarına yeniden kavuşmak dileğiyle…
Veyis Güngör
9 Aralık 2020