Osmanlı İmparatorluğu büyük bir kıtlık geçiren İrlanda\'ya 1847\'de yardım göndermiş ve bu yardım Avrupa devletlerine örnek olmuştu.
İrlanda\'ya 19. yüzyılda yapılan Osmanlı yardımı bir tartışma başlattı. Irish Daily Mail gazetesi, Osmanlı\'nın İrlanda\'ya yardım göndermediğini ileri sürdü. Ancak Osmanlı\'nın gönderdiği bu yardımla ilgili arşivlerimizde birçok belge mevcut.
Patatesler çürüdü
İrlandalılar, 19. yüzyılda İngilizler\'le mücadele ediyorlardı. Katolik İrlandalılar, kabul etmedikleri Anglikan Kilisesi\'ne vergi vermeyi hazmedemiyorlardı. Ayrıca ırk bakımından İngilizler\'den farklıydılar ve ayrı bir dil konuşuyorlardı. İrlandalılar\'ın bir kısmı bağımsızlık, bir kısmı ise özerklik peşindeydi.
1841\'de İrlanda 8 milyon kişilik bir nüfusa sahipti. Nüfusun çoğunluğu tarımla uğraşıyordu. En önemli ürün ise patatesti. Patates, özellikle yoksulların ana yemeği olmuştu. Bu dönemde meydana gelen ve patatesleri çürüten bir hastalık İrlanda\'yı perişan etti. 1846 kıtlık yılında 800 bin kişi ölürken bir milyondan fazla İrlandalı göç etti. Zaten nüfusu fazla olmayan İrlanda iyice güçsüzleşti. İngiliz yöneticiler bu durumu kullandılar. Direnen siyasi liderlerin bir kısmını satın aldılar. Bir kısmını ise sürgüne gönderdiler.
Osmanlı yardımı
Osmanlı Devleti İrlanda\'daki bu durumu haber alınca 1000 paundluk bir yardım yaptı. İngiltere elçiliği 1847 Nisan\'ında bu yardım için padişaha teşekkür etti. Daha sonra İrlandalı asilzadeler bir teşekkür mektubunu padişaha gönderdiler. Mektubu getiren Oberbak padişahın huzuruna çıkmak için müracaat etti. Teşekkür için gelen Oberbak 26 Mayıs 1849 Cumartesi günü Sultan Abdülmecid\'in huzuruna çıkarak halkının minnettarlığını ifade etti.
Büyük kıtlık
19. yüzyılın başlarında İrlanda\'nın en önemli yiyeceği patatesti. İrlandalılar\'ın neredeyse yarısı patates sayesinde yaşıyordu. Yarım dönümlük bir araziye ekilen patates dört kişilik bir ailenin karnını doyuruyordu. Ancak 1845\'in sonlarından itibaren yaşanan ve dört yıl süren kıtlık İrlanda\'da her şeyi altüst etti. Bir tür mantar, 1845\'te patatese musallat oldu. Patatesler topraktayken çürüdü. 1845 mahsulünden umudunu kesen köylüler 1846 Ekim\'ine umut bağladılar. Fakat 1846 daha kötü oldu. Çürüyen patateslerin kokusu İrlandalılar\'ın da umudunu sona erdirmişti. İnsanlar yiyecek bir şey bulamadıkları için bir deri bir kemik kalmışlardı. İngiltere, zamanında yardım etmediği gibi, aç kalanları düşük ücretle yol ve kanal inşaatında çalıştırdı. Yüz binlerce İrlandalı ölürken, bir milyondan fazlası da ABD veya Avustralya gibi ülkelere göç etti. 1849 yılında hastalık sona ermiş, ancak İrlanda, nüfusunun dörtte birinden fazlasını kaybetmişti. Bugün İrlanda, Kuzey İrlanda ile birlikte 6 milyonluk bir nüfusa sahip ve işin ilginç tarafı, dünyanın değişik ülkelerinde on milyonlarca İrlandalı yaşıyor.
Allah majestelerinden razı olsun
Majesteleri Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecid Han\'a
Allah Majestelerinden razı olsun
Biz aşağıda imzası bulunan İrlandalı asilzadeler, ileri gelenler ve tüm halk olarak majesteleri tarafından çilekeş ve ızdıraplı İrlanda halkına gösterilmiş olan ihsan ve teveccühün cömertliğine en derin teşekkür ve minnetimizi ifade etmek ve halkımız adına İrlandalılar\'ın sıkıntılarını hafifletmek ve acılarını dindirmek için gönderilen bin paundluk cömert yardıma teşekkür için müsaadenizle hürmetlerimizi sunuyoruz.
Eşine az rastlanır türde, ülkemizde ansızın ortaya çıkan kıtlık ve fakir halkın karşı karşıya kaldığı çaresizlik, Allah\'ın hikmetiyle takdir olunmuştur. İrlanda halkının bu durumda kendilerini ve ailelerini açlık ve ölümden korumak adına diğer ülkelerin şefkat ve cömertliğine başvurmaktan başka seçeneği kalmamıştır. Majestelerinin bu zor durumdaki insanların yardım talebine verdiği mertçe cevap büyük Avrupa devletlerine kıymetli bir örnek olmuştur.
Bu, vaktinde yapılmış hayırlı davranış, pek çok kişiyi ferahlatmış ve ölümden kurtarmıştır. Onlar adına tekrar majestelerine minnettarlığımızı sunmak, idareniz altında bulunan ve ihsanınızda payı olan halkınızın ve ülkenizin, katlanmak zorunda kaldığımız sıkıntılardan muhafaza buyurulması dileğimizi izninizle ifade ediyoruz.
Gökkubbe Altında Birlikte Yaşamak, Ankara 2006, s. 321.
İrlanda\'da İngiliz hâkimiyeti
İrlanda\'daki mahalli krallar arasındaki çekişmeden faydalanan İngiltere Kralı İkinci Henry, papanın da desteğiyle 1171\'de İrlanda\'ya sefer yaptı. Sefer sonucunda İrlanda, İngiltere\'nin hâkimiyetine girdi. İngiliz Kralı Birinci John döneminde (1199-1216) İngiltere, İrlanda\'daki hâkimiyetini pekiştirdi.
Cesur Yürek
Birinci Edward zamanında (1272-1307) İrlanda\'ya baskı artınca İskoçlar 1297\'de isyan ettiler. Bu isyanda liderliği Cesur Yürek filmiyle bütün dünyanın tanıdığı William Wallace yaptı. Başta başarılar kazanan William Wallace, İskoç asillerin İngiltere kralıyla anlaşması üzerine, isyanı sürdüremedi. 1305\'te yakalanıp, asıldı. Ama İskoçya\'nın milli kahramanı olarak gönüllerde yaşamaya devam ediyor.
(BUGÜN)