İlk ön şartı ileri süren CHP oldu. 'Anayasa'nın ilk üç maddesi bizim açımızdan ön şart. Çünkü kurucu iradenin iradesidir.' dedi Kılıçdaroğlu Abant'taki toplantıda.
Bu şartları kime karşı ileri sürdü? 'İdeolojisi olmayan anayasa' isteyen herkese karşı. Başta Cumhurbaşkanı'na, TÜSİAD'a ve anayasa konusunda bugüne kadar fikir beyan eden neredeyse herkese. Durum biraz çocukların oyununa benziyor. Elindeki sopayla diğerlerinin etrafına bir daire çizen çocuk, 'kimse bu çizginin dışına çıkmasın' diyor. Hepimiz CHP'nin çizdiği bu çizginin içinde kalmaya mahkûm muyuz?
Yeni anayasa yapım sürecine başlamadan önce bu çocukça engeli aşmak zorundayız. Hatta bu konuda CHP'yi de ikna etmek mecburiyetindeyiz. CHP ikna olur mu? Ben olacağını düşünüyorum. CHP'nin ikna olacağı şey prensiplerinden vazgeçmesi değil. CHP, bütünüyle imkânsız olan bir şeyin peşinde. Sadece farkında değil.
Önce Anayasa'nın ilk üç maddesini iki kısma ayıralım. Birincisi gerçekten Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin olmazsa olmaz esasları. 'Cumhuriyet', 'resmî dil', 'laiklik', 'hukuk devleti' gibi. CHP de ilk üç maddeyi savunurken bu kavramları öne çıkartıyor. Bu konuda yerden göğe kadar haklı. Kavramların temsil ettiği prensiplerin yeni anayasada olduğu gibi muhafaza edilmesi lâzım. Ama ikinci kısımda hepimizin ortak anlamlar vermekte zorlandığımız bir ideoloji yer alıyor. CHP'nin kırmızı çizgileri arasında yer alan 2. maddede belirtilen 'Atatürk milliyetçiliğine bağlılık', 'Başlangıçta belirtilen Atatürk ilke ve inkılapları'na yine bu maddede atıf yapılması gibi. İlk üç madde değişmezse, bu ideolojik yükleri anayasamız taşımaya devam edecek.
CHP bu ideolojik safsataları, kendi altı oku olarak yorumluyor ve bu yüzden savunuyor olabilir. Ancak bağlı bulunmak zorunda olduğumuz Atatürk milliyetçiliğini, CHP içinde, tam da bağlanacağımız sağlamlıkta tanımlayacak veya formüle edecek bir Allah'ın kulu çıkabilir mi? Bu ideolojik zırvaların Türkiye'ye yüklediği ağır yük, imkânsızlığından kaynaklanıyor. Kimse bu ideolojiye kuş mudur, yoksa deve midir diye karar bile veremiyor. Anayasanın ideolojisinin olmaması, belirsizliğin, keyfiliğin ve ömür tüketen boşboğazlığın olmamasını istemek anlamına geliyor. İlk üç maddeyi ön şart olarak öne süren CHP'ye bu ön şartın içinde yer alan 'Atatürk milliyetçiliği'ni ve atıfta bulunduğu 'Atatürk ilke ve inkılapları'nı tanımlama görevi düşüyor. Madem istiyor, istediği şeyin ne anlama geldiğini bize açıklasın. Bizi ikna etsin.
İkinci olarak CHP'nin düştüğü ve bizi de içine çektiği çok bariz bir tuzak var. Anayasa'nın ilk üç maddesinde yer alan ideoloji, Kılıçdaroğlu'nun belirttiği gibi gerçekten bir kurucu iradenin iradesi. Ama hangisinin? 1923'tekinin mi, 27 Mayıs 1960'takinin mi? CHP'nin sahip çıktığı ideoloji ve bu ideolojiyi anayasaya yerleştiren irade Cumhuriyet'i kuran irade değil. Cumhuriyet'i kurarken ne Atatürk milliyetçiliğine ne de Atatürk ilke ve inkılapları diye murada göre farklı tanımlanan bir ideolojiye bağlılık talep etmek Atatürk'ün bile aklına gelmemişti. Çok söylendiği üzere Atatürk Atatürkçü değildi. Atatürkçülük, zorbalıkla iktidarı ele geçiren 27 Mayısçıların kendilerine meşruiyet ararken arkasına saklandıkları bir korunak olarak icat edildi. Atatürkçülük darbeciliğin ideolojisi olarak anayasaya yerleştirildi. 27 Mayısçıların kendilerine 'II. Cumhuriyetçi' demeleri ve 'kurucu irade' iddiasında bulunmaları Kılıçdaroğlu'nu haklı çıkartıyor. Yalnız Kılıçdaroğlu'nun da farkında olmadığı çok önemli bir farkla. İlk üç maddenin ideolojisinin kurucu iradesi 27 Mayıs darbecileridir. Bugün ilk üç maddeyi ideolojik safralarıyla beraber ön şart olarak öne sürmek 27 Mayıs darbesini savunmaktan ve orada sergilenen iradeye sahip çıkmaktan başka bir anlam taşımaz.
Anayasa'nın ilk üç maddesini bir ön şart olarak öne sürmek çocukların çizdikleri dairelere benziyor. Israr ederseniz ilkel toplumların manasına kimsenin akıl sır erdiremediği bir tabu takıntısı başlar. CHP bize tane tane 'Atatürk milliyetçiliği'ni 72 milyonun ortak ideolojik paydası olarak anlatmaya ve bize kazandıracaklarını sıralamaya başlasın. Bizi ikna etsin. Tabii önce ne anlama geldiğini bir tanımlamayı denesin.
'İlk üç madde ön şarttır' tezi CHP için bir yük. Bakalım bu yükün altından kalkabilecek mi?