LEYLA ESEDULLAYEVA
BAKÜ
Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün Kafkas İslam Ordusu tarafından Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılışının 100. yıl dönümü, Türk ve Azerbaycan askerlerinin katıldığı törenle kutlandı.
100. yıl töreni için hazırlanan Azadlık Meydanı'nın çevresindeki binalar Türkiye ve Azerbaycan bayraklarıyla süslendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in de katıldığı tören, İstiklal Marşı ve Azerbaycan Milli Marşı'nın okunmasıyla başladı.
Azerbaycan ordusunun özel harekat timleri, deniz piyadeleri, sınır muhafızları, jandarmalar, Ulusal Güvenlik Servisi timleri ve askeri okul öğrencilerinin geçişinden sonra Türk Kara Kuvvetlerine bağlı askeri birlikler boy gösterdi. İki ülke askerinin törendeki uyumu izleyenlerce alkışlandı.
Askerlerin ardından Azerbaycan ordusunun sahip olduğu tanklar, zırhlı araçlar, füze sistemleri ve toplar törende yerini aldı. İnsansız hava araçları ve hava savunma sistemleri törendekilerce dikkatle izlendi.
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Mehter Takımı, tören alanına Ceddin Deden marşıyla girdi. Alandaki yerini aldıktan sonra Mehter Marşını seslendiren Mehter Takımı'nın, "Azerbaycan Asker Marşını" söylemesi izleyicilerden yoğun alkış aldı.
Mehter Takımının konseri devam ederken, Azerbaycan Hava Kuvvetlerine bağlı helikopterler, Türkiye ve Azerbaycan bayraklarıyla tören alanının üzerinden uçtu.
- 100 yıl önceki askeri geçit töreni canlandırıldı
Azerbaycan hava unsurlarının geçişinden sonra Bakü'de tarih adeta yeniden canlandı. Türk ve Azerbaycan askerlerinden oluşan birlik, 100 yıl önce Kafkas İslam Ordusu'nun giydiği kıyafetlerle tören alanından geçti. 100 yıl öncenin üniformalarını giyen süvari ve piyade birlikler, 15 Eylül 1918'de Bakü'nün kurtarılmasından sonra yapılan geçit törenini yeniden canlandırdı. Cumhurbaşkanları Erdoğan ve Aliyev, bu birliği ayakta alkışladı.
Türk Hava Kuvvetleri akrobasi timi Türk Yıldızları da Bakü semalarında gösteri uçuşu yaptı. Uçakların gökyüzünde kalp çizmesi, "Bir yürekte iki can, yaşasın Türkiye-Azerbaycan" sözleriyle anons edildi.
Törenin ardından Erdoğan ve Aliyev, askerlerle fotoğraf çektirdi.
- Kafkas İslam Ordusunun Bakü'yü kurtarması
Azerbaycan, 28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan ettikten sonra 4 Haziran 1918'de Osmanlı Devleti ile Batum'da anlaşma imzaladı. Anlaşma, iki devlet arasında siyasi, hukuki, ticari ve askeri alanlarda dostane ilişkiler kurulmasını öngörüyordu.
Azerbaycan, söz konusu anlaşmanın 4. maddesi uyarısınca Ermeni ve Bolşevik çetelerin işgaline karşı Osmanlı hükümetinden yardım istedi.
Enver Paşa'nın 28 yaşındaki kardeşi Nuri Paşa'nın (Killigil) çabalarıyla kurulan Kafkas İslam Ordusu, Filistin Cephesi'nden getirilen 106. ve 107. piyade ile 56. topçu alayları ile takviye edilerek Bakü ve Azerbaycan'ın diğer illerinin Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılması için görevlendirildi.
Gence'ye ulaşan Kafkas İslam Ordusu'ndaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kişilik takviyeyle 12 bine ulaştı. Güzergahındaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir'i de Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen ordu, 15 Eylül 1918'de 30 saat süren şiddetli muharebelerden sonra Bakü'yü kurtardı. Bakü'de halkın coşkuyla karşıladığı Osmanlı askerleri, kentte geçit töreni düzenledi.
Kafkas İslam Ordusu, Bakü'nün kurtuluşu için yaptığı mücadelede bin 130 şehit verdi.
Azerbaycan'ın Bakü, Şeki, Şamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala, Hacıkabul ve Guba gibi birçok bölgesinde Kafkas İslam Ordusu askerinin defnedildiği 14 Türk şehitliği bulunuyor.
